ارتباط بین ویژگی های فیزیوگرافیک حوزه های آبخیز و شکل گیری جنگل های مانگرو (مطالعه موردی: استان هرمزگان)

در مورد جنگل های مانگرو، شناخت عوامل محیطی موثر بر این اکوسیستم ها نخستین گام در مدیریت پایدار آنها است. در این پژوهش ساختار زهکشی حوزه های آبخیز از مدل رقومی ارتفاع (DEM) با اندازه سلول ۳۰ متر استخراج شد و ۸۱ حوزه در خط ساحلی استان هرمزگان شناسایی و تفکیک شد. سپس ۲۲ متغیر مورفولوژیک هر یک از حوزه ها با استفاده از روش های محاسباتی و امکانات نرم افزارهای سیستم اطلاعات جغرافیایی استخراج شد. در مرحله بعد روش تحلیل مولفه های اصلی (PCA) برای کاهش تعداد متغیرها و شناسایی مهم ترین عوامل دارای همبستگی با شکل گیری جنگل های مانگرو استفاده شد. بر اساس نتایج تحلیل مولفه های اصلی، شش ویژگی حوزه های آبخیز به عنوان متغیر مستقل شناسایی و به مدل رگرسیون وارد شدند. نتایج نشان داد ۹۳/۲۱ درصد از واریانس متغیر وابسته توسط شش متغیر قطر دایره معادل، زمان تمرکز کرپیچ، ضریب هورتون، ضریب گراویلیوس و ارتفاع بیشینه حوزه و طول آبراهه اصلی، تبیین شده است. قطر دایره معادل نخستین عامل موثر و دارای رابطه مستقیم بود در حالیکه زمان تمرکز کرپیچ و ضریب گراویلیوس یا فشردگی نیز از جمله عوامل بسیار مهم با اثر معکوس بر حضور و مساحت جنگل های مانگرو در پایین دست ارزیابی شدند. به طور کلی نتایج این تحقیق نشان دهنده وجود روابط قوی سیستمی بین حوزه های آبخیز بالادست و اکوسیستم های ساحلی و جنگل های مانگرو پایین دست بوده و در مدیریت و حفاظت این اکوسیستم ها باید به خصوصیات حوزه آبخیز بالادست توجه شود.

Keywords:

اکوسیستم ساحلی , تحلیل مولفه های اصلی , سیستم اطلاعات جغرافیایی , رگرسیون چند متغیره , فرآیند رسوبی