بررسی منابع مالیاتی و روش های جمع آوری مالیات در قلمرو قراختاییان کرمان (۷۰۴—۶۱۹ه.ق /۱۲۲۲-۱۳۰۴ م)

همزمان با حکومت قراختاییان بر کرمان، طی سده هفتم و اوایل سده هشتم هجری قمری، درآمدهای مالیاتی منبع مهم عایدات حکومت به حساب می­آمد. از همین رو، در حکومت قراختاییان کرمان تلاش مقامات دیوانی، اعم از وزرا و مستوفیان، منجر به شکل­گیری یک ساختار منظم تشکیلاتی مالی و اداری شد، امری که نوشتار حاضر با استفاده از روش مطالعات تاریخی و با رویکرد توصیفی تحلیلی به دنبال اثبات آن است. در همین زمینه، پرسش اصلی نوشتار حاضر این است که دولتمردان قراختایی کرمان چه رویکردی نسبت به امور مالی و جمع­آوری مالیات­ها داشتند و منابع مالیاتی آنان بر چه مواردی استوار بود؟ یافته­های پژوهش حاکی از آن است که منابع مالیاتی در دوره قراختاییان شامل دریافت انواع مختلف مالیات از نواحی مختلف منطقه کرمان و همچنین ملوک اطراف می­شد که خود به دو روش مستقیم و غیرمستقیم انجام می­گرفت. در روش مستقیم، دستگاه مالیه از طریق فرستادن محصلان مالیاتی اقدام به جمع­آوری مالیات­های مختلف از مردم می­کرد و مالیات جمع­آوری­شده را به خزانه دیوان بزرگ واریز می نمود. در روش غیرمستقیم، حکومت بدون اینکه مستقیما با مردم در ارتباط باشد و محصلانی برای جمع­آوری مالیات بفرستد، مالیات­ها را اخذ می­کرد. در این روش از مواضعه، مقاطعه و برات استفاده می­شد. این روش­ها اگرچه در جمع­آوری مالیات­ها به حکومت کمک می کرد، فشار مالیاتی زیادی بر مردم تحمیل می­نمود.

Keywords:

کرمان , قراختاییان , منابع مالی , انواع مالیات ها , جمع آوری مالیات