بررسی ترجمه تاریخ طبری از منظر ترجمه پژوهی

در اهمیت دو اثر بزرگ تاریخ الرسل و الملوک و تاریخ طبری تا کنون ایران شناسان و خاورشناسان بسیار نوشته اند. اگر نخستین اثر جزو منابع موثق، بی طرف و امانتدار در حوزه تاریخ-نگاری به شمار میاید، دومی نیز هم از نظر تاریخی و هم ادبی در ادبیات فارسی اهمیت به سزایی دارد. گمان بر آن است که این اثر ماندگار را ابوعلی بلعمی وزیر ابونصر سامانی (تصحیح مشترک ملک الشعرای بهار و محمد پروین گنابادی) ترجمه کرده است. با این همه، اغلب محققان بر این باورند که بلعمی ناظر گروهی از مترجمان بوده است (محمد قزوینی، ذبیح الله صفا و محمد روشن) و حتی به اختلاف سبک در این ترجمه اشاره می کنند. این نکته را از نظر دور نباید داشت که تعداد مجلدات تاریخ طبری به عربی (بالغ بر هجده جلد، ترجمه انگلیسی: چهل جلد) و تاریخ به اصطلاح بلعمی (نهایتا در تصحیح دکتر روشن شامل پنج جلد) نشان از گزینشی بودن ترجمه دارد. در کار تحقیقی خود بر آن هستم تا از منظر مطالعات ترجمه، این دو اثر عظیم تاریخی را با توجه به منابع در دسترس و تحقیقات محققان، سطر به سطر مقابله کنم و نخستین یافته ها از زاویه دید ترجمه و چارچوب نظری کار را مطرح کنم.

Keywords:

تاریخ الامم و الرسل و الملوک , تاریخ نامه طبری , ابوعلی بلعمی , ابونصر سامانی , محمد قزوینی , ملک الشعرای بهار , محمد پروین گنابادی , محمد روشن , ذبیح الله صفا