مروری بر حقوق زندانیان از منظر فقه امامیه و حقوق موضوعه ایران

در قانون به افرادی که در زندان به عنوان یک کیفر که به صورت حکم از سوی دادگاه صادر شده است، که به دلیل ارتکاب جرمبکار میروند، از نظر فیزیکی محدود و توقیف و معمولا از آزادی های شخصی محروم می شوند، زندانی گفته می شود. زندانی بهعنوان یک انسان که کرامت ذاتی دارد، از کلیه حقوق یک انسان- به استثناء حق رفت و آمد و آنچه بالطبع مجازات زندا ن منافات دارد برخودار است. زندان مقوله ای است که با جرم و بزه و انحراف (از قوانین و عرفیات و اخلاقیات) در جامعه مرتبطمی باشد. امروزه هم در حقوق داخلی و هم در سطح بین المللی، قواعد و مقررات مهمی برای رعایت حقوق زندانیان در جهتتامین اهداف درمانی و پیشگیری از جرم پیش بینی شده است. اهمیت این پژوهش بدین صورت می باشد که در نظام کیفریاسلام، زندان از جمله مجازا تها ی فر عی و ثانویه به شمار آمده و در موارد معدودی اعمال میشود، لذا توجه به کرامت ذاتیانسان و حفظ ارز شها و حیثیت انسانی از اهمیت بسیاری برخوردار میباشد که فرد زندان ی نیز از این امر مستثنی نبوده و تمامتلاش و کوشش نظام اسلامی در جهت اصلاح و درمان بزهکار بوده و در این زمینه نیز قواعد و احکام ارزندهای تدوین شدهاست. با توجه به آنکه زندان در حال حاضر به مجازات اصلی و فراگیر تبدیل شده و نزد برخی حقوقدانان از بهترین و مهمترینمجازات ها بشمار می آید و از سوئی زندانی، انسان بوده و دارای کرامت نفس است و با حبس، تنها آزادی تن او سلب شده و دیگرحقو ق شهروندی او محفوظ می ماند بررسی مسائل مربوط به زندانیان و حقوق آنها در زندان، از منظر فقه و قانون موضوعتحقیق این مقاله قرار گرفته است. همچنین زندا نها در اغلب کشورها با کمبود منابع مالی، نبود مراقبت های بهداشتی و تغذ یهنامناسب روبه رو هستند. همچنین زندانبانان دارای آموزش های لازم نیستند. از سویی نیز، اداره هر زندان نیازمند برنامه ریزیمناسب و نظام مند با امکانات زندان است. از این رو مشاهده می شود که زندان های کشورهای مختلف دنیا، تابع برنامه و نظامخاص خود هستند. برای انجام وظایف با بیشترین کارایی و اثربخشی و درنتیجه تحقق اهداف و ماموریت ها علاوه بر رعایتاستانداردها و قواعد سازمانی و قانونی، نیاز به مجموعه ای از رهنمودهای اخلاقی است که مدیریت ها را در این امر یاری کند.بنابراین مدیریت و اداره زندانها باید در چارچوب اخلاقی انجام شود بدون یک بستر اخلاقی مستحکم در شرایطی که در آنگروهی از افراد، قدرت قابل ملاحظه ای بر دیگران دارند، این وضعیت می تواند به راحتی موجب سو ءاستفاده از قدرت شود.

Keywords:

زندان , زندانیان , کرامت انسانی , محکوم , حقوق بشر