بررسی کنش های ایران شناسانه حکومت پهلوی دوم با تکیه بر نظریه نهادگرایی نورث

به کارگیری ایدئولوژی باستان گرایانه در دوره پهلوی دوم و سیاستگذاری فرهنگی بر مبنای تلفیقی از مدرنیسم و سنت پادشاهی ایرانی، نیازمند ایجاد نهادهای فرهنگی مختلفی بود که در راستای این سیاست گذاری، به ایفای نقش بپردازند. داگلاس نورث، محقق تاریخ اقتصادی در نظریات خود، با تاکید بر روی اهمیت نهادهای اجتماعی و تاریخ هر جامعه بر فرآیند اتخاذ تصمیم های کلان اقتصادی، «قوانین رسمی» و «غیر رسمی» هر جامعه را به مثابه نهادی برای شکل گیری روابط متقابل انسان ها می داند. نورث در بیان مصادیق «قوانین غیررسمی»، به مسائل مختلفی از جمله فرهنگ و ایدئولوژی های سازمان یافته اشاره می کند. با توجه به ساختار نظری شرح داده شده، تبیین علل و عوامل ایجاد نهادهای فعال در حوزه ایران شناسی در دوران سلطنت محمدرضا پهلوی، شکل سازمان یافته تری به خود می گیرد. همراهی تفکر توسعه محور حاکم بر کشور با ساختار سیاسی استبدادی نظام سلطنتی، مستلزم ایجاد نهادهایی در حوزه های تعلیم، تربیت و فرهنگ بود که به بتواند هویت مطلوب نظام حاکم را در جامعه نهادینه سازد. بنیاد فرهنگ ایران، موسسه آسیایی دانشگاه پهلوی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، انجمن شاهنشاهی فلسفه، بنیاد شاهنشاهی فرهنگستان ها، انجمن ملی روابط فرهنگی، اداره کل انتشارات و تبلیغات، دفتر حفظ و حراست از میراث از دست رفته، کتابخانه پهلوی، انجمن آثار ملی، انجمن بین المللی ایران شناسان و... از جمله ساختارهای مهمی است که حوزه ایران شناسی به فعالیت می پرداختند.

Keywords:

ایران شناسی , حکومت پهلوی , داگلاس نورث , نهادگرایی