تحلیل بن مایه های اسطوره ای داستان «شاه اسماعیل و گلزار» بر مبنای روانشناسی تحلیلی یونگ و الگوی «اسطوره یگانه» کمپبل

داستان شاه اسماعیل و گلزار از مجموعه داستان های عاشیقلار و متاثر از داستان شاه اسماعیل صفوی و یکی از مشهورترین داستان های آذربایجان است. قهرمان و اسبش قمردایی با سیب اسطوره ای و دعای درویش متولد می شوند. قهرمان به دور از آفتاب و مهتاب در دنیای تاریکی پرورش می یابد، اما در سن نوجوانی، با قدم گذاشتن به دنیای روشنی به جهت استعداد فردیت یافتن، به فردانیت فراخوانده می شود.این داستان از جهت کهن الگویی و بن مایه های اساطیری بسیار غنی است و از این رو از یک سو با تمام مراحل سفر قهرمان ، جز امتناع از بازگشت مطابقت دارد، و از سوی دیگر با توجه به این که ادبیات عامه، تجلی گاه کهن الگوهاست، پنج کهن الگوی کلیدی روانشناسی تحلیلی یونگ؛ یعنی خود، آنیما، آنیموس، سایه و نقاب در آن کاملا نمود دارد. این مقاله ضمن رده بندی عناصر داستان به شیوه آرنه -تومپسون به روش توصیفی- تحلیلی به نقد اسطوره ای و روانکاوی می پردازد.

Keywords:

اسطوره