کیتوزان و کاربرد نانوذرات آن در دارورسانی خوراکی

در حال حاضر یکی از مرسوم ترین روش های استعمال دارو، مصرف خوراکی آن است. که نسبت به سایر روش های معمول مانند تزریق وریدی یا عضلانی راحت تر و بدون درد است. اما اثربخشی داروها در این شرایط به دلیل رفتارهای فارماکوکینیتیک ضعیف از جمله فراهمی زیستی کم، محیط شدیدا اسیدی معده و آنزیم های موجود در آن و همچنین با توجه به ساختارهای حساس مولکول های دارویی که ناشی از گروه های عاملی آنها است، بسیار محدود است. بنابراین نیاز است داروها در طول مسیر تا رسیدن به مقصد تحویل دارو محافظت شوند. با توجه به محیطی که در طول لوله گوارش وجود دارد مانند اختلاف زیادی که در PH معده و روده وجود دارد، می توان نانوحامل هایی طراحی کرد که در محیط اسیدی معده مقاوم بوده و تغییرات زیادی از خود نشان ندهند اما در محیط بازی روده دستخوش تغییر شوند و بالعکس.کیتوزان (CS) که یک پلی ساکارید کاتیونی است، به دلیل ویژگی های چسبندگی مخاطی ذاتی و توانایی تعدیل یکپارچگی اتصالات سخت اپیتلیال به طور برگشت پذیر، به صورت گسترده ای مورد توجه قرار گرفته است و نیز به دلیل ویژگی هایی از قبیل زیست سازگاری، زیست تخریب پذیری، پایداری بهتر، سمیت کم، روش های آماده سازی ساده و ملایم و ارایه راهکارهای متنوع برای انتقال دارو، بهینه سازی تولید نانوذرات کیتوزان برای انتقال خوراکی مورد بررسی قرار گرفته است. نانوذرات کیتوزان براساس روش های مختلفی تهیه و تعیین ویژگی می شوند. در این بررسی مشتقات کیتوزان مانند کیتوزان تیوله و کیتوزان کربوکسیله نیز برای افزایش اثربخشی در جذب خوراکی داروها، کنترل موثر دوز و همچنیت تکرار دوز کمتر و نیز عوارض جانبی به نسبت کم مورد مطالعه قرار گرفته است.در دو دهه گذشته تحقیقات روی نانوذرات کیتوزان گسترش یافته و برای کاربردهای دارویی مختلف مورد توجه قرار گرفته است. در این مطالعه، سنتز نانوذرات کیتوزان، روش های مختلف سنتز، مشتقات کیتوزان و ویژگی های آنها و همچنین کاربردهای گسترده آنها به عنوان حامل های تحویل دهانی دارو و اثرات آنها بر انتقال دارو مورد بررسی قرار گرفته است. هدف از این مطالعه توسعه بیشتر این نانوذرات به عنوان حامل درمانی و تشخیصی موثر در آینده است.در حال حاضر یکی از مرسوم ترین روش های استعمال دارو، مصرف خوراکی آن است. که نسبت به سایر روش های معمول مانند تزریق وریدی یا عضلانی راحت تر و بدون درد است. اما اثربخشی داروها در این شرایط به دلیل رفتارهای فارماکوکینیتیک ضعیف از جمله فراهمی زیستی کم، محیط شدیدا اسیدی معده و آنزیم های موجود در آن و همچنین با توجه به ساختارهای حساس مولکول های دارویی که ناشی از گروه های عاملی آنها است، بسیار محدود است. بنابراین نیاز است داروها در طول مسیر تا رسیدن به مقصد تحویل دارو محافظت شوند. با توجه به محیطی که در طول لوله گوارش وجود دارد مانند اختلاف زیادی که در PH معده و روده وجود دارد، می توان نانوحامل هایی طراحی کرد که در محیط اسیدی معده مقاوم بوده و تغییرات زیادی از خود نشان ندهند اما در محیط بازی روده دستخوش تغییر شوند و بالعکس. کیتوزان (CS) که یک پلی ساکارید کاتیونی است، به دلیل ویژگی های چسبندگی مخاطی ذاتی و توانایی تعدیل یکپارچگی اتصالات سخت اپیتلیال به طور برگشت پذیر، به صورت گسترده ای مورد توجه قرار گرفته است و نیز به دلیل ویژگی هایی از قبیل زیست سازگاری، زیست تخریب پذیری، پایداری بهتر، سمیت کم، روش های آماده سازی ساده و ملایم و ارایه راهکارهای متنوع برای انتقال دارو، بهینه سازی تولید نانوذرات کیتوزان برای انتقال خوراکی مورد بررسی قرار گرفته است. نانوذرات کیتوزان براساس روش های مختلفی تهیه و تعیین ویژگی می شوند. در این بررسی مشتقات کیتوزان مانند کیتوزان تیوله و کیتوزان کربوکسیله نیز برای افزایش اثربخشی در جذب خوراکی داروها، کنترل موثر دوز و همچنیت تکرار دوز کمتر و نیز عوارض جانبی به نسبت کم مورد مطالعه قرار گرفته است. در دو دهه گذشته تحقیقات روی نانوذرات کیتوزان گسترش یافته و برای کاربردهای دارویی مختلف مورد توجه قرار گرفته است. در این مطالعه، سنتز نانوذرات کیتوزان، روش های مختلف سنتز، مشتقات کیتوزان و ویژگی های آنها و همچنین کاربردهای گسترده آنها به عنوان حامل های تحویل دهانی دارو و اثرات آنها بر انتقال دارو مورد بررسی قرار گرفته است. هدف از این مطالعه توسعه بیشتر این نانوذرات به عنوان حامل درمانی و تشخیصی موثر در آینده است.