سیر تحول معماری دوران قاجار با تکیه بر تحولات فرهنگی و اجتماعی

سده سیزدهم تا نیمه اول قرن چهاردهم هجری قمری همزمان با حکومت قاجاریه، دوره ی گذار فرهنگی و اجتماعی جامعه ایرانی است. در این دوران شاهد تغییراتی در نگاه رجال سیاسی ایران از دنیای مجاور به دنیای فراتر غربی هستیم. جنگ ایران و روسیه تزاری در عهد فتحعلی شاه قاجار، موجب آگاهی ایرانیان از سطح سنتی و عقب مانده ی نظامی و علمی کشور بود. و نقطه عطفی در تصمیمات کلان برای دستیابی به دستاوردهای علمی نوین جهان بود. در هنر و معماری نیز ایران دستخوش تاثیراتی از دنیای پیشرفته و صنعت گرای غربی بود. مصادیقی چون هندسه بیضی شکل، ساعت بر فراز برج، استفاده از رنگ های خاص در سطوح عناصر نشانه ای، کاربرد سطوح وسیع شیشه خور در نماهای اصلی، سقف های سبک با دهانه های وسیع و مرتفع شدن بناها از تحولات کالبدی وارداتی غرب در این دوران بود. در این نوشتار سعی شده ضمن بررسی مولفه های فرهنگی اجتماعی تحول یافته در دوره قاجار، به تحلیل تغییرات کالبدی شاخص در هنر و معماری این عصر نیز پرداخته شود. این پژوهش از نوع کیفی و با روش تحقیق توصیفی - تحلیلی، با استفاده از منابع کتابخانه های علمی تخصصی معماری و شهرسازی و مطالعه وبسایت های علمی پروهشی و مرکز اطلاع رسانی علوم وفن آوری مرتبط انجام پذیرفته است.

Keywords:

دوره قاجار , فرهنگ ایرانی اسلامی , سبک تهرانی , هنر تلفیقی