روش های نوین استخراج مواد موثره گیاهان دارویی

گیاهان دارویی به عنوان یکی از مهم تر ین منابع اولیه برای تهیه مواد آرا ی شی، عطرسازی، ترکیبات طعم دهنده، رنگ ها و همچنین در تهیهدارو حائز اهمیت می باشند. نیاز مداوم جامعه بش ری به استخراج ترکیبات موثر گیاهی سبب انجام پژوهش های گسترده ای در زمینه یمعرفی فرا یند استخراجی کارآمدتر و اقتصادی تر شده است. برای استخراج این ترکیبات فعال گیاهی روش های عصاره گیری متنوعیوجود دارد. روش های سنتی دستیابی به ترکیبات طبیعی گیاهان مثل تقطیر آبی یا بخار آب و استخراج با حلال آلی معایبی مانند اتلافترکیبات فرار، بازده کم، زمان استخراج طولانی، تخر یب ترکیبات غیر اشباع و باقی ماندن حلال سمی را به دنبال دارد. از ا ین رو روشهای نو ینی برای استخراج عصاره از گیاهان دارویی ابداع گردیده اند. انتخاب یک روش موثر در استخراج ترکیبات فعال به شاخص هایمختلفی از جمله نوع گیاه، حلال مورد استفاده، سازگاری با محیط ز یست، محدود یت در دما، زمان، هزینه و سایر عوامل می تواند بستگیداشته باشد. در ا ین مطالعه سعی کرده ا یم تا با معرفی و مقا یسه مزا یا و معا یب سه روش جد ید شامل استخراج به کمکفراصوت (۱)، حلال فشرده (۲)، امواج ماکروویو (۳)، ویژه گیاهان دارویی اطلاعات لازم برای تصمیم گیری بهتر محققین در ا ین زمینه فراهمگردد. هر روش استخراج، عملکرد متفاوتی دارد و ترکیب های مختلفی در عصاره حاصل می شود و با ید درنظر داشت که عملکرد بالا درعصاره حاصله به معنای عملکرد با لای ترکیبات مورد نظر در عصاره نمی باشد. لذا با درنظر گرفتن مزایا و معایب مختص هر روش و شاخص های مذکور و همچنین درنظر داشتن محدودیت هایی از جمله هزینه های محاسباتی، اتلاف ترکیبات فرار و احتمال از بین رفتنترکیبات حساس به دما محقق با یستی روش بهینه را متناسب با شرا یط آزمایش خود برگزیند (۱).

Keywords:

گیاهان دارویی , ترکیبات موثره , حلال فشرده , فراصوت , روش ماکروویو , بهینه