تعدیل مدل های داده- ستانده برای تامین استانداردهای محیط زیستی در فرآیند اجرای اقتصاد مقاومتی

یکی از سیاست هایی که درارتباط با اقتصاد مقاومتی مطرح می شود، راهبرد جایگزینی واردات می باشد. در شرایط کنونی که تحریم از بیرون اقتصاد تحمیل می شود، راهبرد جایگزینی واردات به ویژه سیاست جایگزینی واردات نهایی گریز ناپذیر است. فرآیند جایگزینی واردات نهایی برای تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی می تواند با افزایش رشد فعالیت های اقتصادی منجر به افزایش انتشار آلاینده ها در هوا و آثار منفی محیط زیستی شود. ازاین رو درمطالعه حاضر، مسایل محیط زیست، درکنار اهداف اقتصادی در سیاست جایگزینی واردات نهایی بررسی شده است تا بتوان راهکارهای مناسب که تامین کننده هردو استانداردهای محیط زیستی و مقوله های بااهمیت اقتصاد باشد، را ارایه نمود. برای حصول به این هدف، از مدل های تعدیل شده داده- ستانده محیط زیستی برای برآورد میزان ارزش افزوده، اشتغال و انتشار آلاینده ها در هفده بخش فعال اقتصادی در حوزه جایگزینی واردات نهایی استفاده شده است. برای تعمیم مدل داده- ستانده متداول به مسایل محیط زیستی، از الگوی تعاملی با ایجاد بلوک اضافی چهارم برای شامل نمودن ستانده محیط زیستی استفاده شده است. اطلاعات اقتصادی از جداول داده- ستانده معمول و گزارش های وزارت صمت و اطلاعات مرتبط با بخش محیط زیستی از ترازنامه انرژی استخراج شده است. نهایتا برای بررسی آثار مختلف توسعه جایگزینی واردات نهایی بر مبنای تحلیل داده- ستانده از رابطه تراز تولیدی لئونتیف استفاده شد. رابطه مذکور با توجه به الگوی حسابداری کلان منابع رشد، نوشته شده است. با تببین مقداری مبادلات موجود میان اهداف اقتصادی و محیط زیستی، بخش ها را می توان در چهارگروه (پتانسیل پایین اقتصادی و آلاینده زایی بالا، پتانسیل پایین اقتصادی و آلاینده زایی پایین، پتانسیل بالای اقتصادی وآلاینده زایی بالا، پتانسیل بالای اقتصادی و آلاینده زایی پایین) متمایز نمود. با توجه به یافته های مطالعه، توسعه جایگزینی واردات نهایی در بخش های کم آلاینده و پربازده اقتصادی (محصولات دارویی و بهداشتی، محصولات نساجی، چوب و کاغذ، محصولات غذایی و آشامیدنی) قویا توصیه می شود. زیرا، سیاست جایگزینی واردات نهایی می تواند ضمن تقویت ارتباط درونی این بخش ها با دیگر صنایع کشور و درون زایی رشد، به کاهش غیرمستقیم انتشار آلاینده ها نیز کمک نماید. اهمیت این موضوع در بخش محصولات دارویی و بهداشتی و محصولات غذایی و آشامیدنی، به دلیل ارتباط اقتصادی برون بخشی قوی و ارتباط محیط زیستی برون بخشی ضعیف آنها با سایر بخش ها، بیشتر است. زیرا، ضمن ایجاد بیشترین ارزش افزوده و اشتغال غیر مستقیم، کمترین خسارات غیرمستقیم محیط زیستی نیز حادث می شود.

Keywords:

اقتصاد مقاومتی , سیاست جایگزینی واردات نهایی , مدل داده- ستانده محیط زیستی , ارزش افزوده , اشتغال , انتشار آلاینده ها