امکان سنجی حذف ضمان عاقله در فقه امامیه و حقوق کیفری

مسوولیت عاقله در پرداخت دیه در جنایات از احکام امضایی اسلام است، در جنایات خطای محض این مسوولیت در بعضی مواقع به عهده نهاد عاقله است و حکمت اصلی پرداخت دیه توسط عاقله قاعده هدر نرفتن خون مسلمان بوده است. همچنین عاقله انصراف لفظی به موردی دارد که همبستگی های عشیره ای بین افراد وجود داشته است؛ با شک در چنین ظهوری، لفظ عاقله مجمل می گردد و با اجمال موضوع، لازم است در حکم مخالف با اصل، به قدر متیقن اکتفا نموده و در غیر قدر متیقن با اجمال خطاب و عدم اطلاق در آن به اصل برائت استناد می کنیم و دلیل معتبری بر مسوولیت عاقله در جامعه امروزیوجود ندارد. لذا با توجه به تغییر مناط نهاد عاقله، پیشنهاد این است که برای حفظ احکام و مطابقت آن با زمان و مکانموجود، قانونگذار اسلامی می تواند با تغییر در افراد عاقله، به حذف برخی از این افراد از قبیل طبقه سوم ارث یا پیش بینی امکان رجوع عاقله به جانی بنا بر نظر غیرمشهور در فقه امامیه، این نهاد را هر چه بیشتر با مقتضیات زمانی - مکانی، منطبق نماید.

Keywords:

امکان سنجی , حذف , ضمان عاقله