بررسی تاثیر نانوذره اکسید آهن مغناطیسی سنتز شده و سالیسیلیک اسید بر تغییر ویژگی های ریخت شناسی و فیزیولوژیکی گیاهچه های استبرق (Calotropis procera)

استبرق (Calotropis procera (Aiton) W.T. Aiton) درختچه­ای چندساله با سطوح بالایی از ترپنوئیدها می­باشد که به عنوان یک گیاه دارویی موثر در پزشکی و صنعت شناخته شده است. پژوهش حاضر با هدف بهبود رشد، ویژگی­های فیزیولوژیکی و مواد موثره استبرق تحت تیمار نانوذرات مغناطیسی اکسید آهن سنتز شده و سالیسیلیک اسید انجام شد. برای این منظور، گیاهچه­های ۲۱ روزه رشدیافته در شرایط هیدروپونیک با پنج سطح نانوذرات مغناطیسی (۰، ۵۰، ۱۰۰، ۱۵۰ و ۲۰۰ میلی­گرم بر لیتر) و سه غلظت سالیسیلیک اسید (۰، ۰۵/۰ و ۱/۰ میلی­مولار) تیمار شدند. دو هفته پس از تیماردهی، نتایج نشان داد نانوذرات مغناطیسی سنتز شده همراه با سالیسیلیک اسید توانایی بیشتری نسبت به سایر تیمارها در بهبود رشد، پارامترهای فیزیولوژیکی و تولید اسانس­ها در گیاهچه­های استبرق داشتند. غلظت ۲۰۰ میلی­گرم بر لیتر نانوذرات همراه با ۱/۰ میلی­مولار سالیسیلیک اسید بیشترین تاثیر را در افزایش رشد، میزان عناصر، میزان کلروفیل a و کل، کاروتنوئیدها، قندهای محلول، پروتئین، فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز و کاتالاز داشت. همچنین در این سطح از تیمار، میزان نشت یونی، H۲O۲ و محتوای مالون­دی­آلدئید نسبت به شاهد کاهش معنی­داری نشان داد. در بررسی محتویات اسانس با دستگاه گاز کروماتوگراف جرم­سنجی (GC/MS) نیز مشخص شد که سیترونلال، α-ترپینئول، آلفا-پینن، کافور، لینالول، ژرانیال، Α-فلاندرن، ۱،۸-سینئول و بتااوسیمن اجزای اصلی اسانس­ها را تشکیل می­دهند و تیمارهای اعمال شده سبب تغییرات قابل­توجهی در میزان اسانس­ها شدتد. این نتایج نشان می­دهد که غلظت ۲۰۰ میلی­گرم بر لیتر نانوذرات همراه با ۱/۰ میلی مولار سالیسیلیک اسید محرک قدرتمندی برای بهبود رشد و عملکرد گیاه است.

Keywords:

استبرق , آنزیم­های آنتی­اکسیدانی , پاسخ­های فیزیولوژیکی , سالیسیلیک اسید , ترپنوئیدها , نانوذرات اکسید آهن