بررسی حق بر سلامت روان بامطالعه تطبیقی منشور حقوق شهروندی و نظام بین المللی حقوق بشر

نسل دوم حقوق بشر در نیازهای آدمی ریشه دارد و آن را حقوق ایجابی یا حقوق برابری نامیده­اند. این دسته از حقوق به تشریح بایدها در رفتار حکومت در قبال شهروندان می پردازد؛ بایدهایی که به تامین برابری شهروندان در برخورداری از حداقل­های ضروری برای زیستن مبتنی بر کرامت می­انجامد. باید گفت که حق بر سلامت، در نسل دوم حقوق بشر یعنی حقوق رفاهی قرار می­ گیرد و میثاق بین ­المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در ماده ۱۲ خود به این حق پرداخته است. در این میان، سلامت روان به عنوان یکی از ابعاد مهم سلامت تا حدی در کنار سلامت جسم به طورکلی موردتوجه قرارگرفته و در اسناد مختلف حقوق بین الملل بشر منعکس شده است. سلامت روان جزء لاینفک و اساسی سلامت هر شخص محسوب می شود. بدیهی است با به رسمیت شناخته شدن هر حقی ازجمله حق بر سلامت روان به عنوان حقی بشری، در مقابل، تکالیفی نیز متصور خواهد بود. دولت ها به عنوان مهم ترین بازیگران عرصه بین المللی، مکلف اند هم در سطح داخلی و هم در سطح بین­المللی در راستای تامین و احترام به حقوق بشر گام بردارند. درزمینه­ بین المللی، حق بر سلامت روان در چارچوب اقدامات سازمان ملل متحد[۱]، اقدامات کمیته­ بین ­الملل صلیب سرخ[۲]، اقدامات و اسناد اتحادیه­ اروپا[۳]، سازمانی جهانی بهداشت[۴] و در چارچوب اسناد بین ­المللی کار موردتوجه قرارگرفته است. عمده تاکید اسناد بین المللی در مورد حق سلامت روان در چارچوب مخاصمات مسلحانه و درزمینه­ حمایت از اقشار آسیب­ پذیر ازجمله کودکان و زنان می­ باشد. در مقام مقایسه منشور حقوق شهروندی و اسناد بین المللی باید گفت که در منشور حقوق شهروندی نیز در مورد حق حیات، سلامت و کیفیت زندگی و منع شکنجه که از عوامل زمینه­ ساز سلامت روان است، مطالبی بیان گردیده و دولت موظف به انجام اقدامات لازم شده است؛ بااین حال در منشور، ماده­ای که منحصرا به حق بر سلامت روان اختصاص یافته باشد دیده نمی­شود. در این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی سعی می کنیم که حق بر سلامت روان بامطالعه تطبیقی منشور حقوق شهروندی و نظام  بین ­المللی حقوق بشر و همچنین تضمینات و مقررات حقوق بین­ الملل در خصوص موضوع سلامت روان در حقوق ایران را بررسی کنیم.   [۱].United Nations [۲]. International Committee of the Red Cross [۳]. European Union [۴]. World Health Organization

Keywords:

mental health , Right , Citizenship Rights Charter , International documents , Government