تحلیلی بر طرح های مشارکتی مقابله با بیابان زایی(مطالعه موردی:استان های خراسان رضوی و سیستان و بلوچستان)

امروزه منابع طبیعی کشور به دلایل مختلفی از جمله تغییرات اقلیمی و خشکسالی،، تغییر کاربری اراضی، جنگل زدایی، بیابانزایی، گسترش مداخلات تکنوژنیک و توسعه ای، حکمرانی و مدیریت غلط، دستخوش تخریب شده و در معرض تهدید قرار گرفته است. مشارکت یکی از منابع کلیدی و پیش ران در تامین مالی پروژه های محیط زیستی و منابع طبیعی می باشند. یکی از حوزه های مهم مشارکت در عرصه های طبیعی مشارکت در اجرای طرحهای مقابله با بیابانزایی است. اجرای طرح های بیابانزدایی مشارکتی در قالب تبصره ۵ ماده ۳۴ قانون حفاظت و و بهره برداری از منابع طبیعی مبتنی بر ایجاد انگیزه مشارکت از طریق واگذاری مالکیت اراضی بیابانی به ازای احیای آنها و نیز اجرای طرح مشارکتی در قالب ماده ۳ همین قانون مبتنی بر واگذاری حق بهره برداری از اراضی احیای شده بیابانی به مدت ۳۰ سال به متقاضیان، شیوه های اصلی اجرای طرح های مشارکتی بیابانزدایی در استانهای سیستان و بلوچستان و خراسان رضوی بوده است. طی ارزیابی انجام گرفته در دهه ۱۳۹۰ ، اثرات فنی، اقتصادی و اجتماعی ۳۵ طرح مشارکتی اجرا شده به صورت انتخابی و با استفاده از پرسشنامه، مصاحبه و برداشتهای صحرایی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد اجرای این طرحها تاثیرات معنیدار و مثبتی را با متغیرهای افزایش اراضی زیر کشت ، ارتقاء سطح درآمدی خانوارها، کاهش مهاجرت و اشتغالزایی داشته است.

Keywords:

اثربخشی , منابع طبیعی , طرح های مشارکتی , بیابانزدایی