مقایسه ی سیر تغییر در سبک معماری و تزیینات برخی از آرامگاه های منطقه ی لواسانات و رودبار قصران با تعدادی از آرامگاه های منطقه ی ری

آرامگاهها نقش مهمی در عصر اسلامی ایفا می کنند. این بناها که به طور گسترده در تمام نقاط ایران پراکنده هستند می توانند اطلاعات دقیقی را درباره ی سبکهای معماری، تزیینات، مصالح و دیگر ویژگیهای مربوط به ساختار و شکل این ابنیه ارائه دهند. وجود حکومتهای شیعی و نیز مهاجرت سادات و علویان به داخل فلات ایران، از دلایل گسترش این گونه ابنیه بوده است. با مرگ یا شهادت این افراد، آن مکانها کانونی برای رشد افکار شیعی و نیز قیام یا خیزشهای عدالت خواهانه می شد. منطقه ی لواسانات و رودبارقصران که در شمال تهران کنونی قرار دارد، از قدیم در ارتباط مستقیم با ناحیه ی ری قرار داشته است و امروزه کلان شهر تهران دو منطقه ی مذکور را در شمال و جنوب به یکدیگر متصل می کند. پژوهش حاضر، مقایسه ای است میان برخی ابنیه ی موجود در منطقه ی لواسانات و رودبار قصران، و ناحیه ی ری که از لحاظ قدمت، نوع مصالح، تزیینات و سبکهای معماری مورد بررسی قرار گرفته است. داده ها با روش میدانی و اسنادی گردآوری شده و تحلیلها به شکل توصیفی و تحلیلی ارائه شده است. بر اساس بررسی های انجام شده، مقابربرجی شکل در هر دو ناحیه به چشم می خورد که چندضلعی، مضرس و کثیرالاضلاع هستند و پلان، مصالح و شکل این برج مقبره ها دارای مشابهت هایی است. مصالح آنها عمدتا لاشه سنگ با ملاط گچ و ساروج است و از آجرکاری نیز استفاده شده است. تزیینات بناها در نمونه های منطقه ی ری، در بخش بیرونی بنا به صورت تاق نماهای قوسی شکل و تیزه دار همراه با تزیینات آجری در سکنجها است. همچنین درناحیه ی لواسان نیز این تزیینات به شکل تاق نماهای قوسی شکل و تیزه دار است. وجود برخی صندوق های قدیمی و تاریخ دار به همراه نام هنرمندانی که در هر دو ناحیه کار کرده اند و نام سلاطین عصر، نشان دهنده ی تداوم اهمیت و احترام این مقابر و نیز ارتباط تنگاتنگ هنرمندان در هر دو منطقه است.

Keywords:

آرامگاه , معماری , تزیینات , ری , لواسانات و رودبارقصران