پهنه بندی خطر زمین لغزش با استفاده از مدل فرآیند محور SINMAP (مطالعه موردی: حوزه آبخیز ماربر، شهرستان سمیرم)

زمین لغزش یکی از بلایای طبیعی است که هر ساله با تغییراتی که بشر در عرصه های طبیعی ایجاد می کند اتفاق می افتد. ارزیابی زمین لغزش نیازمند اطلاعات مکانی دقیق و قابل اعتماد است. امروزه با استفاده از فن آوری های جدید مانند دریافت و پردازش داده ها (از طریق ماهواره)، استفاده از نرم افزار ها و سیستم های پردازش اطلاعات و توسعه مدل های فرآیند محور، وقوع زمین لغزش را می توان با دقت بیشتری ارزیابی نمود. در این پژوهش از ترکیب نرم افزار ArcGIS و افزونه SINMAP جهت پیش بینی زمین لغزش استفاده شده است. ورودی اصلی مدل SINMAP نقشه رقومی ارتفاع می باشد که با تعیین پارامترهایی از قبیل چسبندگی و تراکم خاک، زاویه اصطکاک داخلی برای مرز بالا و پایین منطقه مورد مطالعه، پردازش می گردد. در این تحقیق جهت پهنه بندی خطر زمین لغزش، ضمن تهیه و پردازش اطلاعاتی از قبیل نقاط کنترل زمینی، مدل رقومی ارتفاع تصحیح شده، شیب، جهت جریان، سطح ویژه حوزه آبخیز، میزان اشباع شدگی خاک در نهایت نقشه شاخص پایداری ایجاد گردید. نتایج مدل ضمن اولویت دادن به پارامترهای شیب و زاویه اصطکاک داخلی خاک در رخداد زمین لغزش ، نشان داد که حدود ۷۰/۶۷درصد از وسعت حوزه آبخیز ماربر در محدوده پایدار قرار دارد. همچنین نتایج مدل سازی در منطقه مورد مطالعه نشان داد که از بین ۹ زمین لغزش رخ داده در منطقه پایدار، تعداد ۶ لغزش قابل پیش بینی می باشد. نتایج صحت سنجی مدل با ضریب تعیین برابر با ۰/۷۸و مقدار شاخص SR برابر با ۰/۸۱ نیز نشان داد که همبستگی مناسبی برای پیش بینی صورت گرفته وجود دارد. لذا از نتایج حاصل از مدل سازی مربوطه می توان به منظور پیش بینی و هشدار رخداد زمین لغزش در منطقه مورد مطالعه استفاده نمود.

Keywords:

ضریب پایداری , شیب دامنه , فرسایش , مدل سازی , SINMAP