شیوههای جبران خسارت در قانون مدنی

برای جبران خسارت عمدتا دو روش وجود دارد: جبران عینی و جبران بدلی که هر یک از این دو روش می تواند اشکال مختلفی پیدا کند. در حقوق ایران و فقه اسلامی ، جبران عینی حداقل در باب خسارتهای مادی و مالی بر جبران بدلی مقدم است ؛ اگر چه جبران بدلی مخصوصا، پرداخت پول، گستردگی بیشتری دارد و انواع مختلف و بیشتر ضررها را پوشش می دهد، ولی به طور کلی و در مجموع می توان گفت که جبران بدلی به شکل پرداخت پول به لحاظ محاسن آن، شایع ترین و رایج ترین روش جبران خسارت به شمار می آید.در قانون مدنی ایران مواردی پیش بینی شده است که زیان دیده می تواند، ترمیم واقعی خسارات ناشی از فعل زیانبار را از خوانده دعوا مطالبه کند. برای مثال ماده ۳۲۹ قانون مدنی که به دو شیوه جبران عینی خسارت و جبران خسارت از طریق دادن غرامت یا پول اشاره کرده است . در شیوه عینی خسارت تلاش می شود که موقعیت زیان دیده دقیقا به وضعیت قبل از انجام فعل زیانبار برگردد. اما در شیوه دوم وضعیت زیان دیده دقیقا به وضعیت قبل از انجام فعل زیانبار بر نمی گردد، بلکه با پرداخت مقداری پول معادل خسارتی که به خواهان وارد شده است ، وضعیت دارایی او در کل به وضعیت قبل از انجام فعل زیانبار بر می گردد. در حقوق سنتی که نمودی از آن در ماده ۳۲۹ قانون مدنی ایران منعکس شده است ، شیوههای عینی جبران خسارت بر جبران خسارت از طریق پرداخت غرامت ترجیح داده شده است . این سیاست در حقوق جدید به کل وارونه شده و به دلیل مصالح قضایی مثل ضرورت حل و فصل سریع اختلافات، شیوه پرداخت غرامت بر شیوه عینی جبران خسارت ترجیح پیدا کرده است .در نوشتار حاضر به روش توصیفی -تحلیلی به بررسی شیوههای جبران خسارت در قانون مدنی پرداخته شده است .

Keywords:

جبران خسارت , مسئولیت قراردادی , مسئولیت قهری , وجه التزام.