رفع مسئولیت کیفری در عنصر مادی و معنوی فقر

با توجه به اهمیت حقوقی و اجتماعی مسئله فقر و نیاز به رفع مسئولیت های کیفری مرتبط با آن، این پژوهش به بررسی موانع و راهکارهای رفع مسئولیت کیفری در عنصر مادی و معنوی فقر اختصاص دارد.در ساختار نظام عدالت کیفری از گذشته صرفا به بررسی ۳عنصر مادی ، معنوی و قانونی جرم پرداخته و اقدام به محاکمه ومجازات می نمودند ولی در نظام حقوقی کنونی امروز می دانیم که به واسطه فقرو عدم توازن ورعایت عدالت در توزیع ثروت در جامعه شکاف طبقاتی وجودداشته و عده زیادی از مردم به حدی دچار فقر شده اند که از امکانات اولیه و حداقلی زندگی از جمله مسکن ، آموزش، بهداشت و کار مناسب و حتی رسانه محروم می باشند. چنین اشخاصی که به واسطه ی زندگی در محله های فقیر نشین چون حلبی آباد و حاشیه شهرهاکه برای امرار معاش دست به اقدامات مجرمانه می زنند تحت تاثیر جامعه و محیط به سمت جرم سوق داده می شوند. شخصی که دچار اضطرار از شدت فقر وجنونوبه هم ریختگی ذهن ، بخاطر زندگی در چنین محیطهایی پر از جرم و جنایت و مشکلات شده و حتی گاها از مجرمانه بودن اقدامات خود اطلاعی ندارد، باید با دید متفاوتی از منظر حقوق کیفری مورد بررسی قرار گیرند. هدف اصلی این پژوهش ، شناسایی موانع و ارائه پیشنهادهایی برای رفع مسئولیت کیفری در عنصر مادی و معنوی فقر است . در این مقاله سعی شده با لحاظ نمودن اضطرار و جنون و عدم آموزش و بهم ریختگی ذهن ناشی از زندگی در چنین محیط هایی و قصور در آگاهی نسبت به قانون، نگذه قانون و عدالت کیفری وشیوه ی اقدام در مقابل این اشخاص بررسی گردد. برای دستیابی به این هدف، از روش تحقیق کیفی با استفاده از مطالعه موردی و تحلیل محتوا استفاده شده است . پژوهش با تجمیع دادههای حاصل از مصاحبه های عمیق با افراد مختلف و تحلیل محتوای متنی این مصاحبه ها صورت گرفته است . یافته های این پژوهش نشان می دهد که موانع اصلی در رفع مسئولیت کیفری در عنصر مادی و معنوی فقر شامل عوامل اقتصادی ، اجتماعی ، و سیاسی می باشد. از جمله این موانع می توان به عدم دسترسی به منابع مالی و عدم آگاهی افراد اشاره کرد. با توجه به یافته های به دست آمده، لازم است تا برنامه هایی برای رفع مسئولیت کیفری در عنصر مادی و معنوی فقر مورد توجه قرار گیرد. این برنامه ها شامل اقدامات آموزشی ، اقتصادی و اجتماعی می باشد.

Keywords:

فقر , اضطرار , مسولیت کیفری , عوامل موجه جرم , جنون