بررسی آسیب پذیری منابع آب زیرزمینی در اثر تغییر اقلیم (مطالعه موردی: دشت تایباد)

با توجه به افزایش روز افزون جمعیت در سراسر جهان، مقدار مصرف آب نیز افزایش پیدا کرده است. منابع آبی متعددی جهت استحصال وجود دارد که در بین آن ها، آب های زیرزمینی از اهمیت بالایی برخوردارند. شناخت تآثیر تغییرات اقلیمی بر جنبه های مختلف این منبع آبی، می­تواند منجر به ایجاد روش­هایی جهت کاهش و یا سازگاری با این تآثیرات شود. از این رو مطالعه حاضر با هدف بررسی تآثیر تغییر اقلیم بر میزان آسیب پذیری سفره­های آب زیرزمینی دشت تایباد از طریق روش ماتریس استنتاجی نیستور و استفاده از مدل گزارش پنجم GFDL-ESM۲M تحت دو سناریوی انتشار RCP۴.۵ وRCP۸.۵ در بازه­زمانی ۱۹۹۱ تا ۲۱۰۰ انجام شد. برای این منظور از دو شاخص خشکی دومارتن و آب قابل دسترس استفاده شد. نتایج شاخص آب قابل دسترس نشان داد که کم ترین مقادیر آب قابل دسترس در بخش شرقی منطقه قرار دارد که در سال­های آتی روند کاهش آب قابل دسترس به سمت غرب منطقه گسترش می­یابد. نتایج شاخص خشکی دومارتن نیز نشان داد، بیش تر مناطق خشک تحت هر دو سناریو در قسمت شرقی حوضه قرار دارند. نتایج ماتریس استنتاجی نیستور بیان گر این موضوع است که مناطق با اثر خیلی زیاد در تغذیه سفره های آب زیرزمینی در قسمت­های شمال و جنوب غربی قرار دارند و در بخش شرقی حوضه مناطق با اثر خیلی کم قابل مشاهده است. بخش­های با اثر زیاد و متوسط روند کاهشی از خود نشان دادند و در بخش­ هایی با تآثیر کم روند افزایشی مشاهده شد. مناطق با اثر خیلی کم بدون روند خاصی است. این مناطق دارای حداقل پتانسیل تغذیه سفره های آب زیرزمینی از گذشته تا حال بوده و تغییر اقلیم در آینده نیز تغییری در آن ایجاد نمی­کند. به طور کلی تغییر در پارامترهای اقلیمی تا سال ۲۱۰۰ موجب کاهش پتانسیل تغذیه سفره های زیرزمینی در حدود ۵۵ تا ۶۰ درصد از منطقه مورد مطالعه حداقل به میزان یک طبقه خواهد شد.

Keywords:

Climate change , available water , De Martonne Aridity index , inference matrix , AET , NISTOR , آب قابل دسترس , تغییر اقلیم , شاخص خشکی دومارتن , آب زیرزمینی , ماتریس استنتاجی , تبخیر و تعرق واقعی , نیستور