رویکرد کهن گرایانه به اشعار ملک الشعرای بهار

یکی از شیوه های آشنایی زدایی و برجسته سازی کلام در نظر منتقدان فرمالیسم، استفاده از واژه ها و عبارات کهن است که در نقد ادبی به باستان گرایی معروف است. کاربرد بجا و مناسب کهن گرایی، علاوه بر تعالی شعر، باعث اعجاب و التذاذ مخاطب نیز می شود. ملک الشعرای بهار، از این شگرد زبانی در اشعارش به نحو چشمگیری استفاده کرده و باستان گرایی از ویژگی های زبانی و سبکی اشعار این شاعر بزرگ است. او از شاعران حوزه خراسان است؛ به همین دلیل، آشنایی و مطالعه عمیق این شاعر معاصر در اشعار کلاسیک، مخصوصا سبک خراسانی و عراقی، باعث شده از رهگذر کهن گرایی، در تشخص بخشیدن به زبان شعر ی اش بهره های فراوانی بگیرد. در این جستار، به روش تحلیل محتوا با رویکرد توصیفی- تحلیلی، نگاهی کهن گرایانه به اشعار ملک الشعرای بهار داشته و درصدد بوده ایم به این پرسش پاسخ دهیم که محمدتقی بهار تا چه اندازه به استفاده از واژگان و ساختار دستوری کهن در اشعارش پایبند بوده و این نوع هنجارگریزی در اشعار او تا چه حد بوده است؟ در نهایت، به این نتیجه رسید ه ایم که بهار به دلیل علاقه به ادبیات غنی گذشته و آشنایی با آن، سعی کرده چه در حوزه واژگانی و چه در حوزه نحو، از این شگرد زبانی تاثیر بپذیرد و اسلوب و روش های نحوی بسیاری از آثار گذشته را با ظرافت و هنرمندی خاص، در اشعارش احیا کند و همین ویژگی، شعرش را تجلی گاه بسیاری از عناصر زبان کهن کرده است.

Keywords:

archaism , Defamiliarization , Malik al-Shu'arā Bahār , lexical archaism , syntactic archaism , Contemporary Poetry