بررسی جلوه های زبانیت در فرشته ها خودکشی کردند

رضا براهنی در دهه هفتاد، نظریه جدیدی را با عنوان زبانیت مطرح کرد که غایتش آزادی زبان از قید معنا، تصویرسازی های متداول و دیگر عواملی است که به عقیده وی به زبان تحمیل می شود. نظریه براهنی، نگاه هایی را به خود معطوف کرد؛ تا جایی که سیدمهدی موسوی درصدد بر آمد برخی از این مباحث را در قالب غزل به کار گیرد. از «فرشته ها خودکشی کردند» موسوی به عنوان نخستین مجموعه غزل پست مدرن یاد می شود. در زبان غزل های این مجموعه، برخوردهای دستوری خاصی وجود دارد که حاکی از تاثیرپذیری موسوی از نظریه زبانیت براهنی است. در پژوهش حاضر، با رویکردی توصیفی- تحلیلی و به روش کتابخانه ای، زبان اشعار این اثر در دو محور صرف و نحو بررسی شده است. در بخش صرف، هنجارگریزی هایی که موسوی به تاسی از براهنی در حوزه مفردات و ترکیبات انجام داده و در بخش نحو، ساختارشکنی هایی که در نتیجه کاربست گریز از نحو پدرسالار و جابه جاسازی پرتابی صورت گرفته، بررسی و تبیین شده است. نتیجه به دست آمده حاکی از آن است که به هم ریختن بافت واژگان و نحو جملات، ساختاری پریشان و آشفته را در متن غزل به نمایش گذاشته که در عین متفاوت بودن، فاقد زیبایی شناسی و عاطفه لازم است.

Keywords:

زبانیت , غزل پست مدرن , رضا براهنی , سیدمهدی موسوی