نشان نامه یا سحای نامه؟ تصحیح بیتی از رودکی

قصیده دندانیه یکی از معدود قصاید رودکی سمرقندی است که خوشبختانه از دستبرد حوادث و فتن محفوظ مانده و در زمره میراث ارزشمند ادب فارسی ثبت شده است. ظاهرا در این قصیده رودکی از نظر شمار ابیات و ضبط لغات، دگرگونی های چندان زیادی پدید نیامده است. در مقاله حاضر، کوشیده شده بر پایه معیارهای سبک شناسانه و نیز شواهد گونه گون ادب فارسی و گه گاه عربی، برای تصحیح بیت: «دلم خزانه پرگنج بود و گنج سخن/ نشان نامه ما مهر و شعر عنوان بود» پیشنهادهایی مطرح گردد. مصحان و شارحان دیوان رودکی، «مهر» را در مصرع دوم به صورت «مهر» حرکت گذاری و معنی کرده اند، حال آن که با توجه به سایر اجزای بیت، «نامه» و «عنوان»، می توان دریافت که باید آن را به صورت «مهر» خواند. البته دلیل این اشتباه شارحان، تلاش برای معنی دار کردن مصراع دوم بوده است غافل از این که گشتگی و تصحیف «سحای نامه» به «نشان نامه» اشکال اصلی ای است که در بیت رخ داده است.

Keywords:

رودکی , تصحیح , نشان نامه , سحای نامه , مهر , مهر