نگاهی به نوآوری های منوچهر نیستانی در عناصر شعری غزل

نیستانی (۱۳۱۵-۱۳۶۰ش) را می توان از پیشاهنگان جریان غزل نئوکلاسیک دانست. با این حال، جایگاه او در تغییر و تحولات غزل معاصر، چنان که باید و شاید مورد توجه قرار نگرفته است. تلاش فراگیر نیستانی در مسیر رسیدن به فرم و شکل تازه در غزل، نام او را به عنوان نخستین شاعر غزل سرا که در این وادی قدم نهاده، به ثبت رسانده است. او بود که نخستین بار، شکل نوشتاری غزل را دگرگون کرد و غزل را به شکل نیمایی نوشت. تلاش او در گسترش امکانات و ظرفیت های محتوایی غزل نیز چشمگیر است. او چندان به مضامین کلیشه ای غزل سنتی و معیارهای زیبایی شناسانه تکرارای آن، گردن ننهاده و فردیت گرایی، واقع گرایی و تجربه گرایی را جایگزین ذهنی گرایی و کلی گویی کرده است. همچنین تصاویر نو و مبتکرانه ای با تکیه بر نگاه فردی و شخصی و با الهام از عناصر و ویژگی های زمانه خود ساخته است. در ساحت زبان شاعرانه نیز با وارد کردن واژگان معاصر و محاوره ای به غزل، هژمونی زبان ادبی را شکسته و به زبان زمان سروده است. پژوهش حاضر تلاش دارد نوگرایی های نیستانی را در ابعاد مختلف فرم و شکل، تصویر و زبان شعر مورد کاوش قرار داده، با روشی تحلیلی-توصیفی، جایگاه این شاعر را در ابعاد نوگرایی در غزل آشکار سازد.

Keywords:

غزل نئوکلاسیک , منوچهر نیستانی , نوگرایی , تصویر , زبان