نقیضه پردازی و گفتمان زنانه در رمان قصه تهمینه

یکی از دستاوردهای انقلاب مشروطه در سطوح مختلف اجتماعی و به تبع آن متون ادبی، توجه به زنان و طرح مسائل و مشکلات آنان است. ازجمله می توان به آثار محمد محمدعلی اشاره کرد که در آن، زنان جایگاهی ویژه دارند. وی در رمان قصه تهمینه با استمداد از داستان رستم و سهراب و بازآفرینی آن از زاویه دید زنانه تهمینه، صدای دیگری (زن) را که در برابر قدرت و ایدئولوژی مسلط مردسالار خاموش مانده است، به گوش می رساند. این جستار درصدد پاسخگویی به این پرسش است که روابط بینامتنی این اثر با شاهنامه چگونه منجر به چندصدایی و گفتمان زنانه در رمان قصه تهمینه شده است. از این رو، با تکیه بر منطق گفت وگویی باختین، نقیضه پردازی های زبانی و جامعه شناختی نویسنده از داستان رستم و سهراب نشان داده شده است. نتیجه این بررسی حاکی از آن است که در نقیضه پردازی زبانی نویسنده به منظور محوری ساختن جایگاه زنان در بازآفرینی داستان شاهنامه، از ویژگی های گفتمان زنانه مانند رنگ واژه ها، زاویه دید زنانه، واژگان زنانه، عواطف و احساسات زنانه و ساختار نحوی زنانه در جملات بهره می گیرد. همچنین وی در نقیضه پردازی جامعه شناختی از روایت شاهنامه، به استقلال فکری و مالی زنان، هویت زنانه، مبارزه با دیگری بودن زنان و غیره پرداخته است.

Keywords:

منطق گفتگویی , نقیضه پردازی , گفتمان زنانه , رمان قصه تهمینه , شاهنامه