بررسی زبان طنز در مثل های سیستانی

این پژوهش، با هدف شناسایی شیوه های زبان طنز در ضرب المثل های سیستانی انجام شده است. گویش سیستانی، متعلق به مردم سرزمینی است که در شمال شرقی استان سیستان و بلوچستان، ناحیه سیستانزندگی می کنند. سیستان با قدمتی چند هزار ساله، سرزمینی است که از زبان، فرهنگ و آدابی کهن برخوردار است. وجود مثل های فراوان در این گویش، موید این موضوع است. گردآوری داده ها به روش کتابخانه ای و مصاحبه با چند گویشور به شیوه توصیفی – تحلیلی انجام شده است. از میان حدود هفتصد ضرب المثل جمع آوری شده، تنها مواردی انتخاب شده که یکی از عناصر زبان طنز در آن ها غالب بوده است. در این پژوهش، بر اساسنظریه ناهماهنگی و ناسازگاری کلام و موقعیت در مثل ها حدود هفده مولفه طنزآمیز از اغراق، تناقض درونی، قیاس امور ناسازگار، اجتماع نقیضین، طنز موقعیت، تابوشکنی، نمادهای حیوانی و... شناسایی شده است. نتایج نشان داد که عنصر تابوشکنی بیشترین کاربرد را دارد و همچنین استفاده از نمادهای حیوانی به دلیل ویژگی جغرافیایی منطقه و زندگی روستایی، کاربرد بیشتری دارد. این اندازه کاربرد طنز و هزل در زبانزدهای مردم، بیانگر آشفتگی اجتماعی و فرهنگی در ادوار مختلف زندگی مردم سیستان است که با بیان شوخی و مطایبه، سعی در بیان زشتی ها و معضلات پیرامون خود داشته اند.

Keywords:

مثل , گویش سیستانی , زبان طنز , نظریه ناهماهنگی