بررسی استعاره زمان در تاریخ بیهقی با رویکرد زبان شناسی شناختی

در نظریه معاصر استعاره که توسط لیکاف و جانسون مطرح شده، زمان، یکی از حوزه های تصوری انتزاعی است و همواره ازطریق چیزی ملموس و عینی، یعنی مکان درک می شود و بنیانی شناختی دارد. در این پژوهش، ابتدا توضیحاتی درباره استعاره مفهومی و زمان داده شده و سپس شواهدی از تاریخ بیهقی ذکر شده است. این شواهد واژگان، ترکیب ها و جملات استعاری قراردادی و نو را شامل می شود و رویکردی که بدان توجه بیشتری شده، تشخیص نو بودن و قراردادی بودن استعاره ها و ارتباطش با هریک از بخش بندی های تحقیق است. در این تحقیق نشان خواهیم داد که هرگاه ابوالفضل بیهقی به ‍سمت واگویه های درونی می رود، درجه نوی و تازگی استعاره های اثرش بیشتر می شود. نگارندگان در این مقاله به بررسی وجود و کیفیت استعاره مفهومی زمان در متن تاریخ بیهقیمی پردازند. در این استعاره ها چگونگی ارتباط زمان با عناصر دیگر بررسی و درنهایت به سه دسته اصلی «زمان به مثابه شیء (متحرک، ثابت یا موجد اوصافی غیر از این ها)»، «زمان به مثابه فضا یا مکان محصور» و «زمان به مثابه موجود جاندار» طبقه بندی شده است که از نظر نگارنده، نه تنها طبقه بندی نوتر و دقیق تر نسبت به طبقه بندی های مرسوم ارائه می کند، بلکه نشان دهنده وجوه متنوع کاربرد استعاره زمان در زبان بیهقی است.

Keywords:

conceptual metaphor , cognitive semantics , time , Tarikh Beyhaghi