بازخوانی دیدگاه ابوحنیفه درباره حدیث

مذاهب فقهی خاصه مذاهب فقهی اربعه­، به رغم اختلافاتی که در فروعات دارند نهایتا اصول اجتهادی یکسانی دارند. در واقع، با هر چه دور شدن از سه قرن نخست تاریخ مسلمین، از سیالیت اندیشه ­ها و تکثر آراء کاسته می ­شود و تدریجا با رنگ باختن برخی تمایزات، اساس مذاهب فقهی در یک بسته­ واحد و هسته­ مشترک گرد هم می ­آیند. مثلا بنیان استنباطی آن چه که ما امروزه به نام مذهب حنفی می ­شناسیم و نگرش این مذهب به کتب اصلی احادیث اهل سنت و نیز نوع تعامل این مذهب با احادیث و خاصه اخبار آحاد، هیچ تفاوت ماهوی با سایر مذاهب اهل سنت ندارد. اما بررسی دقیق اسناد و شواهد کهن نشان می ­دهد که بین رویکرد امام ابوحنیفه و روایت غالب و تثبیت ­شده­ نحوه­ تعامل با احادیث در مذهب حنفی و سایر مذاهب، تمایزها و گسست ­های بنیادینی وجود دارد که به مرور زمان مسکوت­ عنه گذاشته شده و نهایتا مورد رد و انکار واقع شده است.

Keywords:

ابوحنیفه , رای , حدیث , سنت در مقام ثبوت , سنت در مقام اثبات