اولین گزارش از شکستن خواب و جوانه زنی بذر کزل (Diplotaenia damavandica Mozaffarian, Hedge & Lamond)

کزل (Diplotaenia damavandica Mozaffarian, Hedge & Lamond) یکی از گیاهان مهم بومیایران است که دارای رویشگاه بسیار محدودی در دامنه رشته کوه البرز (در محدوده ارتفاعی ۳۰۰۰-۲۴۰۰ متر) میباشد. به سبب وجود ترکیبات موثره خاصی که دارای اثرات درمانی در اغلب عوارض پوستی دارد، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. از آنجا که تاکنون بررسیها جهت جوانهزنی بذر این گیاه موفقیت آمیز نبوده است, در بررسی حاضراین مهم در دستور کار قرار گرفت. پس از مراحل ضد عفونی سطحی بذر با اتانول (۷۰%، ۵ ثانیه) و هیپو کلریت سدیم (۱%، ۲۰-۱۵ دقیقه)، آزمایشهایی جداگانه به صورت طرح کاملآ تصادفی با سه تکرار، شامل تیمارهای سرمادهی (در دمای۱- تا ۳+ درجه سانتیگراد) در سه سطح از نظر زمان (۱۵، ۳۰ و ۴۵ روز) روی دو بستر کاغذ صافی و ماسه بادی استریل, جیبرلیک اسید (GA۳) در سه سطح از نظر غلظت۵۰، ۱۰۰ و ۲۰۰ میلی گرم در لیتر (به مدت ۲۴ ساعت) و خراشدهی با اسید سولفوریک در دو سطح از نظر غلظت (۲۵ و ۵۰ درصد) در دو زمان ۱۰ و۲۰ دقیقه، اعمال گردید. بررسیهای آماری نشان داد که برای شکستن خواب بذر این گیاه ۴۵ روز سرمادهی مناسبترین تیمار سرمایی در سطح  ۱% است و بستر ماسه نسبت به کاغذ صافی در سطح ۵% مناسب تر است. هورمون جیبرلین اگرچه در غلظت ppm۲۰۰ به طور معنی داری باعث جوانهزنی بذراین گونه شد، ولی دانه رستهای حاصل قادر به استقرار نبودند. اسید سولفوریک نه تنها اثری بر شکستن خواب نداشت بلکه با افزایش غلظت اسید و زمان به کارگیری، بذرهای تیمارشده بیشتر مورد حمله قارچی قرار گرفتند.

Keywords:

جوانه زنی , خراشدهی , خواب بذر , کزل