مارکه؛ جلوه یی سنتی از اجرای عدالت ترمیمی در افغانستان

امروزه، یکی از جدید­ترین الگوهای حل و فصل قضایای جنایی، عدالت ترمیمی است. این امر، که مبتنی بر رفع کدورت به وجود آمده از پدیده مجرمانه است، در قالب های مختلف ظهور می ­یابد. در افغانستان، یکی از رایج­ترین قالب ­های تبلور عدالت ترمیمی، مارکه است. مارکه آیبن شبه قضایی است که در میان مردمان هزاره در قسمت های مرکزی افغانستان، مرسوم است. پرسش این است که این فرهنگ، چه گونه به ترمیم مخاصمات پرداخته و چه پاسخ­ هایی برای حل و فصل قضایای جنایی به هم راه دارد؟ پاسخ به این پرسش از آن جهت مهم به نظر می رسد که مارکه، امروزه نیز رایج است و بخش وسیعی از مشکلات حقوقی و قضایی مردم در هزاره جات را حل و فصل می­کند. یافته ­های تحقیق که از منابع کتاب خانه ­یی و با روش توصیفی - تحلیلی انجام شده است، نشان می­ دهند که مارکه از طریق ایجاد حلقه ­های هم دلی، زمینه ­سازی جریان عذرخواهی، اجرای ناغه گی و تحمیل تاوان برای جبران خسارت از قربانی، شیوه اثرگذار در کاهش نفرت­ های اجتماعی بوده و مدل مناسبی برای اجرای عدالت ترمیمی محسوب می گردد. این شیوه که با اهداف عدالت جزایی هم­ نوا است، در صورت اجرای هوش­ مندانه موجب بازپذیری بزه­ کار، بازتوانی قربانی و احساس امنیت جامعه محلی خواهد شد.امروزه، یکی از جدید­ترین الگوهای حل و فصل قضایای جنایی، عدالت ترمیمی است. این امر، که مبتنی بر رفع کدورت به وجود آمده از پدیده مجرمانه است، در قالب های مختلف ظهور می ­یابد. در افغانستان، یکی از رایج­ترین قالب ­های تبلور عدالت ترمیمی، مارکه است. مارکه آیبن شبه قضایی است که در میان مردمان هزاره در قسمت های مرکزی افغانستان، مرسوم است. پرسش این است که این فرهنگ، چه گونه به ترمیم مخاصمات پرداخته و چه پاسخ­ هایی برای حل و فصل قضایای جنایی به هم راه دارد؟ پاسخ به این پرسش از آن جهت مهم به نظر می رسد که مارکه، امروزه نیز رایج است و بخش وسیعی از مشکلات حقوقی و قضایی مردم در هزاره جات را حل و فصل می­کند. یافته ­های تحقیق که از منابع کتاب خانه ­یی و با روش توصیفی - تحلیلی انجام شده است، نشان می­ دهند که مارکه از طریق ایجاد حلقه ­های هم دلی، زمینه ­سازی جریان عذرخواهی، اجرای ناغه گی و تحمیل تاوان برای جبران خسارت از قربانی، شیوه اثرگذار در کاهش نفرت­ های اجتماعی بوده و مدل مناسبی برای اجرای عدالت ترمیمی محسوب می گردد. این شیوه که با اهداف عدالت جزایی هم­ نوا است، در صورت اجرای هوش­ مندانه موجب بازپذیری بزه­ کار، بازتوانی قربانی و احساس امنیت جامعه محلی خواهد شد.

Keywords:

عدالت ترمیمی , عذرخواهی , مارکه , ناغه گی , تاوان , قضایای جنایی