تاثیر هندسه معرفتی شیعه امامی در منازعات مشروعیت خلافت عباسی_علوی

پس از وفات پیامبر اکرم (ص) قبایل عرب که پیش از آن به حکومت های متمرکز کمتر تمایل داشتند، به مرور زمان به نظام حکومتی متمرکز روی آوردند. موضوع مشروعیت خلافت، به­ویژه در میان شیعیان امامیه به یکی از موضوعات مهم در تاریخ اسلام تبدیل شد. شیعیان امامیه با تاکید بر اصول مشروعیت قدرت در اسلام، نظام معرفتی و اپیستمولوژیکی را پایه گذاری کردند که تاثیرات عمیقی بر جامعه اسلامی گذاشت. پژوهش حاضر به بررسی این موضوع می پردازد که چگونه این نظام معرفتی در مناقشات مشروعیت خلافت عباسیان و علویان تاثیر گذاشته است. با تحلیل متون تاریخی و روایی، مشخص شده است که این باورها نقش بنیادینی در این مناقشات ایفا کرده اند. این مناقشات، ریشه در اختلافات اعتقادی و سیاسی میان دو گروه دارد. عباسیان که خود را نسبت به علویان فاقد مشروعیت کافی می دیدند، به­دنبال اثبات مشروعیت خویش از طریق استدلال های شرعی و سیاسی بودند. در مقابل، علویان با تکیه بر اموری همچون رابطه خویش با پیامبر اکرم (ص)، حق وراثت، نسب والا و امامت، خود را به­عنوان وارثان واقعی خاندان پیامبر (ص) وجانشینان بر حق او می دانستند. تحلیل نظام معرفتی شیعه امامیه در این مناقشات می تواند دریچه ای تازه به­سوی فهم عمیق تر از این تحولات تاریخی و تاثیرات طولانی مدت آن بر جهان اسلام باز کند.

Keywords:

علویان , مهدویت , خلافت , امامت , عباسیان