بررسی و تحلیل سبک شناسانه برخی اشعار سنایی غزنوی با رویکرد ساحت های اندیشه ی او

زمینه و هدف: ابوالمجد مجدودبن آدم سنایی غزن وی، شاعر گرانمایه و عارف گرانقدر سده ششم هجری، در روزگاری شاعر پرورمیزیست که بزرگانی چون مسعود سعد، عثمان مختاری، حسن غزنوی و انوری و... در ادبیات فارسی و عربی جایگاهی والا داشتند،و اگرچه سنایی نیز در آغاز دوران شاعری، همانند پیشینیان و شاعران معاصر، قصاید مدحی در ستایش امیران و وزیران می سرود، امادر اثر مطالعه در عرفان اسلامی و گرایش به زهد و تحقیق، سبکی جدید ابداع کرد و با استفاده از آیات نورانی قرآن و دانش های رایجآن زمان، در شعر فارسی، لفظ و معنی و موضوع و مضمون را به درجه ای از کمال رسانید و بدین ترتیب بر اقران و معاصران خودبرتری یافته است.هدف: از این پژوهش، آشکار کردن سایه روشن های اندیشه سنایی و اثربخشی تحول درونی او، در تحول سبک شعر فارسی به ویژهتحولاتی است که در قالب های شعری پدید آورده است.روشها: این پژوهش به روش (توصیفی- تحلیلی) و استفاده از منابع و اسناد معتبر کتابخانه ای، ساحت های اندیشه سنایی را مورد بررسی قرار داده و نمونه هایی از آثار ویس را نمایان کرده است.یافته ها: سنایی، شاعری (دوران ساز) است که شعر و نثر او، از آموزه های قرآنی، مفاهیم و اصطلاحات عرفانی، مضمون های سیاسی واجتماعی سرشار می باشد و به همین جهت، فصاحت و بلاغت نظم و نثر او معیار شاعران و نویسندگان معاصرو پس از وی بوده است.نتیجه گیری: پس از بررسی اندیشه های سنایی در سه ساحت گوناگون وجودی او این نتایج حاصل گردید که قصاید ستایش و هزل وهجو، محصول دوران نخستین شاعری و قطب تاریک وجودی اوست. وعظ و نقد اجتماعی، زاییده ی قطب خاکستری و سرانجام،اندیشه های قلندری و اشعار عاشقانه و غزل های ناب عرفانی، مولود تحول روحی، معرفت شهودی و قطب روشن وجودی اوست.

Keywords:

سنایی , شریعت و طریقت , تجربه عرفانی , اندیشه , قلندری , قصیده , هزل