مروری بر تحولات احکام فرزندخواندگی در حقوق ایران

فرزند خواندگی در طول تاریخ سابقه ای نسبتا طولانی دارد و در ادوار مختلف با اهداف گوناگون و اشکال متفاوت مورد توجه قرار گرفته است . فرزند خواندگی در اصطلاح یک عمل حقوقی ست که موجب پیدایش رابطه فرزندی صوری میان دو شخص می شود که یکی را فرزند خوانده و دیگری را فرزند خواه می نامند اما از جنبه فقه اسلامی فرزندخواندگی پذیرفته نیست ، لیکن توجه به ایتام و کودکان بی سرپرست مقبول شارع است . لذا قانون داخلی ایران بجز برای اقلیت های مذهبی ، فرزندخواندگی را به رسمیت نشناخته و نهادی مستقل را به عنوان سرپرستی کودکان بدون سرپرست ایجاد کرده است . این مقررات تا حد زیادی با مقررات کنوانسیون حقوق کودک در مورد فرزندخواندگی هماهنگ است . با بررسی قوانین حقوقی این نتیجه حاصل می شود که در نظام حقوقی اسلام نسب منحصرا از طریق ولادت مشروع ایجاد می شود و رابطه واقعی فقط در نسب خونی وجود دارد و رابطه فرزندخواندگی ، حقیقی نیست . در نتیجه طفل به صورت مجازی به خانواده پذیرنده منتسب می گردد. در قانون مدنی ایران به تبعیت از فقه اسلامی فرزند خواندگی به رسمیت شناخته نشده و تا اواخر سال ۱۳۵۳ جایگاه قانونی نداشت ولی با توجه به لزوم حمایت از اطفال بی سرپرست در این سال قانونی با عنوان »حمایت از اطفال بی سرپرست « تصویب گشت . اما پس از گذشت سالها قانون جدید مصوب ۱۳۹۲ با عنوان »قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست « برگی جدید در این باب باز نمود و از یک سری محدودیت های موجود بر سر راه این مساله گذر کرد،داده های این پژوهش به صورت کتابخانه ای و فیش برداری جمع آوری شده است .بر طبق نتایج این تحقیق پذیرش فرزند از جانب خانواده هایی که به دلایلی صاحب فرزند نمی شوند هیچ گونه رابطه نسبی ایجاد نمی کند و به این ترتیب حکم مسائلی همچون محرمیت فرزندخوانده، نفقه ، ارث بری و غیره روشن می شود.

Keywords:

تحولات احکام , حقوق ایران , فرزند خواندگی