زن و سیاست در قرآن (با تاکید بر حکمرانی ملکه سبا در آیات ۲۲-۴۴ سوره نمل)

تحول گفتمانی اروپای بعد از رنسانس، تغییرات شگرفی در تعریف و منزلت اجتماعی و حقوقی زنان به‎وجود آورده است. انتقال چنین مفاهیمی به جهان اسلام به‎خصوص در صد سال اخیر، مواجههی مسلمانان را با رویکردهای سنتی جهان اسلام در مسائل حقوقی زنان به چالش کشیده است. این بحران‎ها که برنتابیدن زنان از تفاسیر سنتی یکی از دستاودهای آن است، موجب بازنگری اندیشمندان مسلمان در مسائل حقوقی زنان گردیده و آیات مربوط به حضور اجتماعی زنان را محور اندیشه و نگارش‎های متعددی نموده است. پژوهش حاضر که با روش تحلیلی-توصیفی و مبتنی بر منابع کتابخانهای سامان یافته است، آیات مربوط به ملکه سبا در سوره نمل را نمونه کامل این بازخوانی قرار داده و با تحلیل محتوای آیات، حضور سیاسی–اجتماعی زنان را در بالاترین عرصه اجرایی واکاوی نموده است. نتایج این پژوهش نشانمیدهد، انتقال تجربه زیسته ملکه سبا در امر سیاسی، تایید قرآن بر آگاهیهای زنان در عرصههای فراگیر خطر است که با نیل به صلح و عدالت، راه حل جنگ و غلبه نظامی را در اولویت عملکرد خود ندانسته و تعالی و توسعه انسانی را جایگزین موثر آن قرار میدهند. گرایش و عملکرد ملکه سبا در تغییر سازوکار جنگی به مصالحه، و اولویت وی در صلح، امنیت و عدالت، امروزه با واژگان حکمرانی خوب مورد بحث است. این رهیافت با تغییر در روشمندی تفاسیر سنتی به روش‎های نوین تفسیری در آیات مربوط به زنان محقق می‎گردد و راه حل منطقی و عقلانی آیندگان را در پذیرش صلح جهانی و عدالت فراگیر و در پذیرش زنان در سیاستورزی و رهیافت گفتمان سیاست زنانه میداند.

Keywords:

سوره نمل , ملکه سبا , حکمرانی خوب , صلح , عدالت , امنیت , زنان