سنجش روشنایی روز در جبهه جنوبی مسجد جامع اصفهان با تاکید بر تغییرات کالبدی

مساجد یکی از بناهای مهم مذهبی در بافت شهر ایرانی- اسلامی محسوب می شوند. ایجاد روشنایی طبیعی در این بناها یکی از دغدغه های معمار ایرانی بوده که با تغییر یا افزودن عناصر کالبدی در طول تاریخ سعی در خلق فضای مطلوب برای کاربر داشته است. بنابراین مسئله روشنایی روز این امر را بدیهی می سازد که مطالعه تغییرات الگوهای متفاوت ساخت مساجد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در همین راستا هدف پژوهش حاضر، سنجش کیفیت روشنایی نور طبیعی در یکی از مساجد شهر اصفهان، یعنی شبستان جنوبی مسجد جامع (به عنوان نمونه ای که تغییرات دوره های مختلف را دارا است)، انجام گرفت. از این رو، همه اطلاعات لازم، بررسی و تحلیل شد و داده ها در چند نرم افزار، مدل سازی شدند و در نهایت، در نرم افزار اکوتکت، میزان تابش خورشیدی در انواع مستقیم و پراکنده آن محاسبه شد. نتایج حاکی از آن بوده اند که معمار ایرانی توانسته راهکارهایی جهت افزایش و حفظ نور طبیعی روز در الگوی شبستانی ارائه دهد؛ به عبارتی افزودن گنبدخانه و نورگیری از این فضا در دوره های پس از قرون اولیه اسلامی، کمک شایانی به کیفیت نورگیری کرده و پس از آن، مسجد گنبددار ایوانی نیز علاوه بر داشتن زیبایی منحصر به فرد، به کنترل نور جهت جلوگیری از خیرگی برای آسایش کاربر کمک کرده است.

Keywords:

مسجد جامع اصفهان , کیفیت نور , شبستان , مساجد گنبددار ایوانی , روشنایی فضا