رهیافتی به زیرساخت ها و بن مایه های هیات های مذهبی در عهد معصومان علیهم السلام

هیات مذهبی، تشکلی است، با محوریت عزاداری ائمه به ویژه حضرت سید الشهداء علیهم السلام با تمام خصوصیات یک گروه اجتماعی کامل که دارای هدف، ساختار و نظام تقسیم کار و تفکیک نقش های دقیق و درونی شده است. هدف و جهت گیری اساسی هیات، توحید و دستیابی به تمدن اسلامی است؛ یعنی تشکیل حکومت صالحانی که منجر به حکومت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف خواهد شد. این نوشته بر آن است با مطالعه ای کتابخانه ای و با تحلیل تاریخ و سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه وآله و امامان معصوم علیهم السلام به بن مایه های هیات های مذهبی دست یابد. زیرساخت و بن مایه های گروه های اجتماعی و هیات های مذهبی از صدر نخست اسلام ریخته شده و از سیره و گفتار معصومان علیهم السلام، قابل استیاد است. نخستین حرکت پیامبر اعظم صلی الله علیه وآله در مدینه، ساختن پایگاه ثابت فعالیت های اجتماعی در قالب مسجد بود و سپس، برقراری ساختار اجتماعی میان فردی در قالب اخوت و برادری میان مسلمانان. پیمان مدینه نیز، به عنوان ساختار مدیریت اجتماعی، قراردادی درباره روابط و مناسبات میان مسلمانان و یهودیان است که در اولین سال ورود پیامبر صلی الله علیه وآله به مدینه منعقد شد. اموری چون تعیین جانشین از اولین سال اعلام رسمی و علنی نبوت و ایجاد رابطه ولایی، همچنین مبارزه با خطوط انحرافی نفاق و تخریب مسجد ضرار به دستور پیامبر صلی الله علیه وآله و ایجاد ساختار وکالت در زمان امامان معصوم علیهم السلام همه نشان از وجود اموری چون هدف مشخص، نظام مدیریتی، دستورالعمل اجرایی، منشور همکاری و تحقق همیاری و رابطه ناگسستنی و ایجاد پایگاه اجتماعی در سیره معصومان علیهم السلام دارد که همه بن مایه و هسته های نخستین تشکیل هیات فعال، کارآمد و تاثیرگذار در اجتماع، سیاست و اجرای عدالت است. بر این اساس می توان ادعا کرد هیات های تاثیرگذار امروزی، تکامل یافته هسته های اولیه تشکیلاتی در زمان پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله و امامان معصوم علیهم السلام هستند که زمینه ایجاد ارتباطات وسیع و سازمان یافته میان مومنان را فراهم ساخته وفعالیت های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی آنان را، در بستر هیات به وجود آورده است.

Keywords:

هیات , مسجد , نظام مدیریتی , پایگاه , تشکیلات , عدالت محوری