دولت دینی و مشارکت سیاسی در گستره تمدنی؛ رهیافتی قرآنی به نظریه مشارکت سیاسی حداکثری مشروط (واکارگزارانه)

پرسش اصلی مقاله ان است که در تفکر قرآنی چه رهیافتی از مشارکت سیاسی، رهیافت موجود یا مطلوب است. فرضیه پژوهش، برآن است که در دولت دینی، مشارکت سیاسی و رقابت درون رژیم سیاسی نه علیه یا صرفا برای آن است و در میان رهیافت های مشارکت سیاسی واگذارانه و کارگزارانه؛ رهیافت مطلوب قرآن به رهیافتی که می توان وا-کارگزارانه و «حداکثری مشروط» نامید نزدیک تر است که در حدوث و بقای دولت دینی شرطیت دارد. مشارکتی که به صورت جزءالعله دارای اصالت است اما مشروط و مقید به برخی شروط و شرایط پیشینی است. در پژوهش علاوه بر آیات شورا و بیعت آیات دیگری مانند آیات وفای به عقد، امر به معروف و نهی از منکر، خطابات عمومی قرآن، خلافت و امانت و... مورد نسبت سنجی با مشارکت سیاسی واکارگزارانه قرار گرفته اند. بر این اساس حجیت عقد سیاسی میان حاکم و مردم، الزام نهاد شورا در عرصه عمومی،مشارکت سیاسی فعال به مثابه امر به معروف و نهی از منکر و دخالت در تعیین سرنوشت، حق انتخاب گری و گزینش عمومی مردم، خلافت نوعیه مشککه از خداوند در راستای حق مشارکت، و حق وانهادن حکومت به شایستگان به مثابه امانت از ارکان رهیافت مشارکت سیاسی «حداکثری مشروط» (واکارگزارانه) است.

Keywords:

دولت دینی , مشارکت سیاسی در قرآن , تفسیر سیاسی- موضوعی قرآن , مشارکت سیاسی حداکثری مشروط (واکارگزارانه) , آیات مشارکت سیاسی