مسئله های هستی شناختی و معرفت شناختی نگارش تاریخ انقلاب اسلامی

انقلاب اسلامی همچون همه انقلاب­ ها، پدیده­ای چندلایه، چندساحتی و بسیار پیچیده است و تاریخ ­نگاری آن به دلیل نقش ­آفرینی دین و رهبران دینی و نیز شعارها، آرمان­ ها و فرایندهای متفاوتی که پشت­ سر نهاده است، از دیگر انقلاب­ ها دشوارتر و مناقشه ­آمیزتر است. به باور نگارنده دشواری ­ها و پیچیدگی ­های تاریخ نگاری انقلاب اسلامی را می ­توان به چهار دسته هستی ­شناسی، معرفت­شناسی، روش­ شناسی و منبع شناسی تقسیم­ بندی کرد. این مقاله صرفا به پاره ­ای از دشواری­ های هستی­ شناسانه و معرفت­ شناسانه تاریخی انقلاب می ­پردازد و مسائل روش­ شناسانه و منبع­ شناسانه انقلاب را به پژوهش دیگری می­ سپارد. بنابراین، پرسش اصلی این است که شاخص ­ترین مسئله­ های هستی­ شناسانه و پیچیدگی های معرفت­ شناسانه تاریخ انقلاب اسلامی کدام اند؟ مقاله با روش توصیفی تحلیلی و بر پایه رهیافت کلان ­نگر تاریخی که در اینجا جایگزین نگرش ­های جزئی­ نگر شده است، می­ کوشد مهم ترین مسئله ­های هستی ­شناختی و معرفت شناختی تاریخ انقلاب را نشان دهد. براساس نتایج پژوهش، انقلاب اسلامی همانند همه انقلاب­ ها باتوجه به گسست، تنش و برخورد شدیدی که در حیات اجتماعی سیاسی ایرانیان پدید آورد به قطب بندی ها، دودستگی­ های نخبگان و جامعه، چالش ­های اجتماعی اقتصادی، کشاکش روایت­ ها و سرانجام به تاریخ ­نگاری آشتی­ ناپذیر در ایران ­انجامید. ازآنجاکه انقلاب اسلامی هنوز یک جریان زنده و یک فرایند جاری است، همچنان درهم­ تنیدگی قدرت و حقیقت را در عرصه تاریخ ­نویسی در پی دارد و به خوانش ­های ناهمسان از تاریخ انقلاب، آرمان ­های انقلاب و جنگ روایت ­های پساانقلابی می­ انجامد و موجب می­ شود پیچیدگی ­ها و دشواری­ های نگارش تاریخ انقلاب همچنان ادامه یابد.

Keywords:

هستی شناسی انقلاب , معرفت شناسی تاریخی انقلاب , تاریخ ناهم سو و چندقطبی , تاریخ نگاری آشتی ناپذیر