بررسی تکامل کوهزایی سیستان، شرق ایران مرکزی

در این مقاله، با توجه به مطالعات لرزه ای، دینامیک لیتوسفر و گوشته فوقانی شرق ایران بررسی می شود و به تکامل تکتونیکی رشته کوه های سیستان از کرتاسه تاکنون پرداخته می شود. در گذشته، با توجه به تمرکز کمتر مطالعات لرزه ای بر روی این منطقه، کوهزایی این منطقه تنها از دیدگاه مطالعات زمین شناسی مورد بررسی قرار گرفته بود. مطالعات گذشته در برگیرنده پژوهش های پترولوژی، ژئوشیمی و تکتونیکی این منطقه است و به منظور درک پدیده های دینامیکی آن اطلاعات ارزشمندی را ارائه می کند. اما اکنون، با گسترش و بهره برداری از شبکه های لرزه نگاری مختلف، امکان دست یابی به اطلاعات دقیق ساختارهای زیرسطحی فراهم شده است که می توانند ابعاد جدیدی از ژئودینامیک این منطقه را روشن سازند. مطالعات لرزه ای اخیر، گوشته ای گرم را در زیر پوسته این منطقه آشکار می سازند، که می تواند نشان دهنده دینامیک نسبتا فعال آن باشد. وجود لیتوسفری نازک تر از مناطق اطراف همراه با ناهنجاری های پرسرعتی که در آستنوسفر این منطقه مشاهده می شوند، می تواند لایه شدگی و جدایش بخش های پایینی لیتوسفر را نشان دهد. این فرایند سبب بالا آمدگی آستنوسفر و گرم شدن باقی مانده لیتوسفر و پوسته منطقه شده است. علاوه بر این، تجزیه و تحلیل توابع گیرنده، آشکار کننده پوسته ای دارای ساختارهای لایه ای می باشد که با شیب به سمت غرب، احتمال مشارکت زیرراندگی ورقه اوراسیا به زیر بلوک لوت در کوهزایی منطقه را می دهند؛ پدیده ای که با ضخیم شدگی پوسته نیز همراه بوده است. در مجموع، شواهد لرزه ای به همراه سایر شواهد زمین شناسی دست یابی به یک مدل جدید تکامل ساختاری برای این منطقه را میسر می سازند، که در این مطالعه ارائه می شود.

Keywords:

دینامیک گوشته و لیتوسفر , رشته کوه های شرق ایران , ساختار لرزه ای , سیستان