تحلیل و ارزیابی شاخص های عینی (زیست محیطی-کالبدی) زیست پذیری در محلات شهری در راستایی توجه به چرخه نوسازی و بهسازی بافت شهری با استفاده از GIS (مطالعه موردی: شهرک نیروی انتظامی منطقه ۷ شیراز)

در عصر حاضر اکثر شهرها با مشکلات متعددی مواجه شده اند و محیط زیست شهری بیشتر به چالش کشیده شده است. بسیاری از متخصصان شهری همواره در پی این هستند که راه حل های کارآمدی برای جلوگیری از آسیب به محیط زیست ارائه دهند. از این رو نظریات, دیدگاه ها و مدل های فراوانی در اینباره مطرح شده که از جمله آنها می توان به رویکرد زیست پذیری منبعث از مکتب توسعه پایدار اشاره نمود. امروزه رویکرد زیست پذیری به عنوان یکی از دیدگاههایی که ریشه در نظریه توسعه پایدار دارد مورد توجه واقع شده و علت آن قابلیت رویکرد فوق در تحلیل مسائل زیستی شهرها میباشد. در تحقیق حاضر نیز تلاش شد تا با استفاده از رهیافت مذکور از بعد زیست محیطی و کالبدی شهری پرداخته شود و نهایتا وضعیت زیست پذیری و چرخه نوسازی در محلات شهری (سطح خردتر از مناطق) با استفاده از GIS، بررسی و تحلیل گردید. این پژوهش از نظر هدف تحقیق، کاربردی توسعه ای و روش آن توصیفی تحلیلی است و در روند تحلیل ها از فرآیند تحلیل فضایی استفاده شده است. با استفاده از دو شاخص دسترسی به سیستم فاضلاب عمومی و قدمت یا عمر ساختمانی میزان زیست پذیری و چرخه بهسازی و نوسازی بافت شهری بررسی گردد. در این پژوهش از نرم افزاری Excel، Arc GIS و Google earth استفاده شده است. ۱۰۴۱ قطعه، در این شهرک شناسایی و اطلاعات آنها جمع آوری و ثبت گردید. بر اساس نتایج حدود ۷۵ درصد قطعات مسکونی به شبکه عمومی فاضلاب متصل و حدود ۲۵ درصد به شبکه عمومی فاضلاب متصل نیستند، بنابراین یک چهارم واحد های مسکونی به سیستم فاضلاب شهری متصل نیستند که این موضوع تهدیدی جدی برای زیست پذیری شهری است و نباید مورد بی توجهی متخصصان شهری قرار بگیرد. نتایج این پژوهش از لحاظ عمر یا قدمت ابنیه، بدین صورت است که در این شهرک ۷۵ درصد قطعات عمر کمتر از ۲۰ سال و ۲۵ درصد قطعات بالای ۲۰ عمر دارند. بنابراین در حال حاضر بنا های افت کرده در این شهرک زیاد نیست، ولی اگر چرخه بهسازی و نوسازی مورد غفلت قرار بگیرد در آینده به مشکل بافت فرسوده و عدم استقبال شهری از این شهرک خواهیم بود. از دیگر یافته های این تحقیق می توان نتیجه گرفت مطالعات در سطوح خرد تر از مناطق با تاکید بر سطح محله (شهرک) برای بررسی بهتر و دقیق تر زیست پذیری در حوزه مسکن و محیط زیست می بایست بیشتر مورد توجه قرار بگیرد. GIS قابلیت های لازم را برای بروزرسانی ایمن، دقیق و سریع اطلاعات در راستایی برنامه ریزی بهسازی و بازسازی دارد و می بایست بیشتر مورد استفاده قرار بگیرد.

Keywords:

GIS , چرخه نوسازی , بافت شهری , قدمت ساختمانی , زیست پذیری شهری