بررسی اثر تغییر کاربری اراضی بر مدیریت خطر سیلاب حوضه آبریز رودخانه کن

تغییرات کاربری اراضی می تواند بر فراوانی و مقدار سیلاب و اقلیم منطقه ای اثر بگذارد. توسعه فیزیکی شهرها، باعث تجاوز به حریم و بستر رودخانه ها و آسیب به اراضی پیرامون آن ها شده است. اثر تغییرات کاربری بر ایجاد رواناب موضوع حال در تحقیقات هیدرولوژیک می باشد و اغلب توسط شبیه سازی مدل بارش رواناب ارزیابی می گردد. در این پژوهش اثر تغییر کاربری اراضی در حوضه آبریز رودخانه کن، با تلفیق سیستم GIS و مدل WMS در چهار سناریو بررسی شد. با مقایسه اثر پوشش گیاهی بر دبی اوج و حجم سیل هر یک از سناریوها با سناریوی پایه، هیدروگراف سیل در سه دوره بازگشت ۲۵، ۵۰ و ۱۰۰ ساله شبیه سازی شد. هم چنین خسارت هر یک از زیر حوضه های مربوط به هر سناریو بررسی شد. مقایسه نتایج حاصل از پیش بینی خسارت در جهت مثبت کاربری اراضی نشان داد در سناریو آبخیزداری (سناریو۲) ، از بین ۵ زیر حوضه انتخابی، درصد کاهش خسارت در زیر حوضه سولقان بیشتر است. در سناریو خوش بینانه (سناریوی ۳ ) با افزایش پوشش گیاهی، دبی اوج سیل در زیر حوضه سولقان با دوره بازگشت ۲۵ ساله، کمتر از دوره بازگشت های بالاتر می باشد و درصد کاهش خسارت در دوره بازگشت ۱۰۰ ساله به کمترین مقدار خود می رسد. در سناریوی بدبینانه (سناریو ۴ ) در زیرحوضه کشار وسنگان دبی اوج سیل روند افزایشی داشته است و درصد افزایش خسارت در دوره بازگشت ۲۵ ساله بیشتر از دوره بازگشت ۵۰ و ۱۰۰ ساله است. با توجه به نتایج تحقیق اجرای برنامه مدیریت و حفاظت خاک و همچنین توسعه پوشش گیاهی به منظور کاهش سیل خیزی در این زیر حوضه توصیه می گردد.

Keywords:

تغییر کاربری , آبخیزداری , پوشش گیاهی , حفاظت خاک , اقلیم , سیلاب , کن