تجلی قرآن وحدیث در حق الیقین شیخ محمود شبستری

استفاده از آیات و احادیث، در ادبیات از دیرباز معمول بوده است. اما اهل طریقت، برخلاف شاعران و بسیاری از نثرنویسان که در صدد مضمون آفرینی با آیات و احادیث بوده اند، به دلیل معنا گرایی، به سراغ آن دسته از آیات و احادیث می روند که برای اثبات یا موکد کردن اندیشه ی دو سطحی خود، به آن ها نیاز دارند. زیرا باور دارند؛ که عرفان اسلامی از بطن اندیشه های دینی بیرون آمده و بهترین ابزار برای اثبات یا موکد کردن افکار و اندیشه هایشان، کتاب و سنت است. شبستری با تسلط شگرفی که بر قرآن و حدیث دارد، در هر یک از سه اثر اصلی خود، گلشن راز، سعادت نامه و حق الیقین، متناسب با معنا و محتوا و شکل آن ها، به آیات و احادیث مراجعه کرده و آگاهی عرفانی، دینی، کلامی خود را، بر بستر تاریخ عصر خویش، به نمایش گذاشته است. اطلاعات این پژوهش با استفاده از روش کتابخانه ای فراهم آمده و به یاری روش کیفی تحلیل و توصیف شده است. نتایج این پژوهش نحوه ی استفاده ی شبستری از آیات و احادیث را در هر دو قلمرو صورت و معنا نشان داده است، به شکلی که او یکی از بهترین کاربران کتاب و سنت برای اثبات اندیشه های خویش بوده است.

Keywords:

شبستری , عرفان , دین , کلام , قرآن , حدیث