نقش توجه انتخابی، انعطاف پذیری شناختی و یادگیری خودراهبر در پیش بینی توازن خودهای ممکن در دانش آموزان

هدف پژوهش حاضر تعیین نقش توجه انتخابی، انعطاف ­پذیری شناختی و یادگیری خودراهبر در پیش بینی توازن خودهای ممکن در دانش آموزان بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش کلیه دانش ­آموزان دختر و پسر دوره دوم متوسطه شهر تبریز در سال تحصیلی ۱۴۰۴-۱۴۰۳ بودند. حجم نمونه در این پژوهش با توجه به حجم جامعه، تعداد ۲۳۴ نفر از دانش­آموزان دختر و پسر (۱۲۰ دختر و ۱۱۴ پسر) بود که به روش نمونه­ گیری تصادفی خوشه­ ای چند مرحله­ ای انتخاب شدند. برای جمع­ آوری داده ­ها از پرسشنامه ­های خودهای ممکن (زادشیر و همکاران، ۱۳۹۹)، توانایی­ های شناختی (نجاتی، ۱۳۹۲)، انعطاف ­پذیری شناختی (دنیس و وندروال، ۲۰۱۰) و مقیاس آمادگی یادگیری خودراهبر فیشر و همکاران (۲۰۰۱) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ­ها با روش آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه به روش گام به گام استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که توجه انتخابی و ادراک کنترل­ پذیری و ادراک گزینه ­های مختلف با خودهای ممکن رابطه مثبت و معناداری دارد. از سویی بین خودمدیریتی، انگیزش و خودکنترلی یادگیری خودراهبر با خودهای ممکن نیز رابطه مثبت و معناداری وجود دارد، اما بین ادراک توجیه رفتار انعطاف ­پذیری شناختی با خودهای ممکن رابطه ­ای مشاهده نشد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که یادگیری خودراهبر، انعطاف­ پذیری شناختی و توجه انتخابی قادرند تغییرات متغیر خودهای ممکن را در دانش ­آموزان پیش ­بینی کنند. با توجه به افزایش تکامل و پیچیدگی فرایندهای شناختی مغز انسان، باید مطالعات بیشتری در زمینه فرایندهای شناختی توجه انتخابی و انعطاف ­پذیری شناختی با توازن خود­ها در دانش ­آموزان صورت پذیرد. لذا طرح ریزی برنامه های موثر جهت ارتقا شناختی دانش ­آموزان برای بهبود خودهای آن­ها پیشنهاد می­ شود.

Keywords:

انعطاف پذیری شناختی , توجه انتخابی , خودهای ممکن , یادگیری خودراهبر