یک تحلیل ساختاری و تطبیقی از مدل های مختلف تولید سفر، نمونه موردی سفرهای تحصیلی شهروندان قزوین

ایجاد سفر اولین مرحله از رویکرد چهار مرحله ای کلاسیک است که در آن تعداد سفرهای تولید/ جذب شده به هر ناحیه ترافیکی برآورد می شود. استفاده از مدل رگرسیون خطی در این مرحله بسیار رایج است، هرچند عدم ارائه ی نظریه رفتاری و ماهیت صحیح و غیرمنفی سفرها از محدودیت های این مدل به شمار می رود. جهت رفع این محدودیت ها، مدل های سانسورشده مانند توبیت برای جلوگیری از ایجاد مقادیر منفی، مدل های با داده های شمارشی مانند پواسون و دوجمله ای منفی برای جلوگیری از ایجاد مقادیر پیوسته و منفی و مدل های انتخاب گسسته مانند لوجیت و پروبیت رتبه ای جهت ارائه نظریه رفتاری مسافر و جلوگیری از ایجاد مقادیر پیوسته و منفی پیشنهاد شده است. هدف از این مقاله یک تحلیل ساختاری از مدل های مختلف تولید سفر شامل رگرسیون خطی، توبیت، پواسون و لوجیت رتبه ای و مقایسه ی عملکرد آن ها است. دادههای حاصل از پرسشگری نمونهای از ساکنین شهر قزوین، شامل ویژگی های اقتصادی- اجتماعی و سفر تحصیلی ۴۷۳۴ خانوار به عنوان مطالعه موردی انتخاب شده است. جهت پرداخت مدل ها از ۸۵ درصد داده ها و جهت ارزیابی آن ها از مابقی داده ها استفاده می گردد. به منظور مقایسه مدلها از معیارهای کمی میانگین خطای مطلق، رگرسیون خطی برآورد- مشاهده و نمودار مربوط به مقایسه سهم مشاهده و پیش بینی شده همفزون سفرها استفاده می شود. نتایج نشان می دهد از نظر معیار میانگین خطای مطلق، مدل های لوجیت رتبه ای و رگرسیون خطی؛ میزان برازش رگرسیون خطی برآورد- مشاهده، مدل توبیت؛ ضریب تعیین رگرسیون خطی برآورد- مشاهده و مقایسه سهم پیش بینی و مشاهده شده همفزون سفرها، مدل لوجیت رتبه ای دارای عملکرد بهتری نسبت به سایر مدل ها است.

Keywords:

trip production , linear regression , Tobit , Poisson , ordered Logit , تولید سفر , رگرسیون خطی , توبیت , پواسون , لوجیت رتبه ای