بررسی رویت خداوند در تفاسیر عرفانی ، با تاکید بر تفسیر انفسی

رویت خداوند، از مباحث مهم کلامی است. رویت جسمانی و غیر جسمانی با چشم سر، عدم رویت و رویت قلبی خداوند از نظرات مهم کلامی است. دیدگاه­های متکلمان در این باب، دارای پشتوانه قوی قرآنی و روایی است. پژوهش­های سامان یافته دراین حوزه، بطور معمول به نقد و بررسی نظریات متکلمان اختصاص یافته است که مفسران، از گذشته تا کنون به آن پرداخته­اند. به نظر می­رسد کاری جدید در حوزه رویت خداوند صورت نگرفته؛ در حالیکه در دیدگاه عرفانی، مسئله رویت، قابلیت پژوهش را داراست. این نوشتار با روش توصیفی – تحلیلی، ضمن گزارش دیدگاههای عرفانی تفاسیر شیعه و اهل سنت، به بررسی دیدگاه مفسران انفسی، پرداخته، معتقد است که بیشتر مفسران عارف اهل سنت دیدگاه اشاعره و اکثر مفسران عارف شیعه، دیدگاه امامیه را پذیرفته­اند؛ اما در تفسیر انفسی، تفاوتی میان مفسران انفسی شیعه و اهل سنت به دلیل اتخاذ مبنایی واحد در تفسیر آیات، وجود ندارد. رویت خداوند در دنیا و آخرت به دلیل تجلی اسماء و صفات خداوند در انسان کامل، ممکن بوده که عالیترین مرتبه­ی آن، مربوط به وحدت شخصی وجود است و نظر به معصومین(ع) به عنوان وجه­الله، همان رویت خداوند است. رویت خداوند، از مباحث مهم کلامی است. رویت جسمانی و غیر جسمانی با چشم سر، عدم رویت و رویت قلبی خداوند از نظرات مهم کلامی است. دیدگاه­های متکلمان در این باب، دارای پشتوانه قوی قرآنی و روایی است. پژوهش­های سامان یافته دراین حوزه، بطور معمول به نقد و بررسی نظریات متکلمان اختصاص یافته است که مفسران، از گذشته تا کنون به آن پرداخته­اند. به نظر می­رسد کاری جدید در حوزه رویت خداوند صورت نگرفته؛ در حالیکه در دیدگاه عرفانی، مسئله رویت، قابلیت پژوهش را داراست. این نوشتار با روش توصیفی – تحلیلی، ضمن گزارش دیدگاههای عرفانی تفاسیر شیعه و اهل سنت، به بررسی دیدگاه مفسران انفسی، پرداخته، معتقد است که بیشتر مفسران عارف اهل سنت دیدگاه اشاعره و اکثر مفسران عارف شیعه، دیدگاه امامیه را پذیرفته­اند؛ اما در تفسیر انفسی، تفاوتی میان مفسران انفسی شیعه و اهل سنت به دلیل اتخاذ مبنایی واحد در تفسیر آیات، وجود ندارد. رویت خداوند در دنیا و آخرت به دلیل تجلی اسماء و صفات خداوند در انسان کامل، ممکن بوده که عالیترین مرتبه­ی آن، مربوط به وحدت شخصی وجود است و نظر به معصومین(ع) به عنوان وجه­الله، همان رویت خداوند است.