ارزیابی تولید دانش در مراکز تحقیقات طب سنتی در جمهوری اسلامی ایران: نتایج پنج سال ارزشیابی

سابقه و هدف: با توجه به استراتژی های پیشنهادی سازمان جهانی بهداشت در توسعه طب سنتی، ایجاد زیرساخت های پژوهشی به منظور توسعه مبانی علمی پژوهشی طب سنتی جهت ارتقای سلامت جامعه و پایش عملکرد و ارزیابی برون دادهای پژوهشی برای تخمین میزان دستیابی به اهداف امری ضروری است. لذا در این مطالعه قصد داریم تا نتایج ارزشیابی فعالیت های پژوهشی مراکز تحقیقات طب سنتی را در یک دوره پنج ساله ارائه دهیم. مواد و روش ها: این مطالعه مقطعی بوده و در سال ۱۴۰۲ طی سه مرحله تدوین و طراحی سیستم ارزیابی، اجرای فرآیند ارزیابی و تجزیه و تحلیل داده ها انجام شد. ارزشیابی در سه محور اساسی حاکمیت و رهبری، تولید دانش و اثرگذاری با تعداد ۲۰ شاخص انجام گرفت و نتایج رتبه بندی ارائه شد. یافته ها: در این مطالعه، تعداد ۱۳ مرکز تحقیقات با موضوع طب سنتی، مکمل، تاریخ طب و طب قرآن و حدیث از ۱۱ دانشگاه علوم پزشکی مشارکت کرده اند. تعداد پژوهشگران فعال این مراکز ۸۹ نفر بوده و طی سال های ارزشیابی، تعداد ۱۴۵۵ مقاله انتشاریافته این مراکز در نمایه نامه های ISI-WOS،PubMed  و Scopus ایندکس شده اند. نسبت مقاله به هیئت علمی در این مراکز در هر سال به طور متوسط ۲۶/۳ است و ۲۲ درصد مقالات در مجلات ۲۵ درصد برتر و حدود ۱۶ درصد با همکاری بین المللی منتشر شده اند. در رتبه بندی به عمل آمده، مراکز تحقیقات طب سنتی و تاریخ طب شیراز، داروهای گیاهی و سنتی کرمان و طب و داروسازی سنتی تهران به ترتیب رتبه های اول تا سوم را بهدست آوردند. نتیجه گیری: توسعه زیرساخت تحقیقاتی در زمینه طب سنتی و گسترش ارتباطات علمی بین رشته ای در داخل و خارج از کشور در گسترش مرزهای دانش و پاسخگویی به نیازهای پژوهشی موثر خواهد بود.

Keywords:

Traditional Medicine , Complementary therapies , Program evaluation , پزشکی سنتی , درمان های مکمل , ارزشیابی برنامه