اشارهیی به عوامل پیدایش سبک هندی در زمان صائب تبریزی

سبک هندی یکی از سبک های شعر فارسی است. در مورد تاریخ پیدایش این سبک اختلاف نظر وجود دارد برخی چون زرین کوب، شبلی نعمانی، حسن زاده و کورش صفوی پیدایش آن را به بابا فغانی شاعر قرن نهم هجری نسبت می دهند و برخی دیگر شروع آن را از اوایل قرن یازدهم می دانند و نظریات دیگری نیز وجود دارد. در مورد خاستگاه آن نیز اختلاف نظر وجود دارد برخی خاستگاه آن را هند می دانند و در مقابل برخی دیگر اطلاق عنوان هندی را بر این سبک غلط دانسته و ایران و بالخص اصفهان را خاستگاه آن می دانند. چنانچه برخی دیگر آن را سبک اصفهانی خوانده اند. سبک هندی تا دوره ای که به «بازگشت ادبی» نام گرفته (اواسط قرن دوازدهم)، رواج داشته است. هدف اصلی این پژوهش بررسی عوامل پیدایش سبک هندی در زمان صائب تبریزی است. روش این پژوهش توصیفی تحلیلی با استفاده از کتب غنی ادبیات فارسی بود. عوامل موثر در شکلگیری سبک هندی در شعر فارسی شامل تغییرات مذهبی، اجتماعی و اقتصادی دوران صفوی است. حمایت حکومت صفویه از ایدئولوژی شیعه باعث کاهش تمرکز بر شعر مدحی و عاشقانه و توجه به موضوعات اخلاقی و اندرزهای تازه شد. شاعران برای معیشت به دربارهای هند رفتند و با معارف هندی آشنا شدند، اما تاثیر آن بر شعر فارسی محدود بود. توسعه اصفهان به عنوان مرکز فرهنگی و اقتصادی و ظهور طبقه خرده بورژوا، نیاز به ادبیات ساده تر و قابل فهم را افزایش داد. رفاه اقتصادی و تجمع شاعران در قهوهخانه ها، همراه با علاقه شاهان صفوی به هنر و ادبیات، رشد شعر و هنرهای مختلف را تسهیل کرد. این عوامل با هم زمینه ساز تحول در زبان و محتوای شعر فارسی شدند.

Keywords:

صائب تبریزی , عوامل موثر , سبک هندی