بررسی تطبیقی هویت اعتراضی و نهادهای سازمانبخش جنبش های اجتماعی در ایران طی سال های ۱۳۷۸-۱۳۹۶

در مقاله حاضر با استفاده از نظریه بسیج منابع چارلز تیلی و با تاکید بر الگوی بسیج سیاسی تیلی، به بررسی ویژگی های سازمان یابی در سه جنبش اعتراضی سال های ۱۳۷۸،  ۱۳۸۸ و ۱۳۹۶ در ایران پرداخته شده است. پرسش اصلی این تحقیق آن است که تفاوت ها و شباهت های هریک از این جنبش ها از منظر فرایند سازمان یابی (هویت مشترک و نهادهای سازمان دهنده) چه بوده است؟ روش این پژوهش، مقایسه تطبیقی تاریخی این سه جنبش برپایه تحلیل تفسیری اسناد و مقایسه موردهاست. برپایه نتایج حاصل از تحقیق، تفاوت ها و شباهت های سه جنبش مورد بررسی از منظر سازمان یابی تعیین شده است. تشکل های سازمان دهنده در جنبش ۱۳۷۸، عمدتا ترکیبی از احزاب رسمی اصلاح طلب، تشکل های رسمی دانشجویی و حلقه های روشنفکری دینی هستند. سازمان در جنبش ۱۳۸۸ مرتبط با کمپین های انتخاباتی و ستادهای انتخاباتی، احزاب رسمی اصلاح طلب و  تشکلات رسمی دانشجویی است، اما نقش محوری بر مشارکت از پایین به بالای طبقه متوسط شهری و شبکه سازی های وسیع این طبقه از طریق تکنولوژی های ارتباطی استوار است. در مقایسه با جنبش های ۱۳۷۸ و ۱۳۸۸، در جنبش ۱۳۹۶ هسته های معترض صنفی یا گروه های معترضی که مستقیما در معرض تهیدستی قرار داشتند، موتور محرک سازمانی جنبش ۱۳۹۶ هستند.

Keywords:

Common Identity , Organization , Charles Tilly , July ۹ Movement , Movement ۸۸ , D-۹۶ Movement , هویت مشترک , سازمان , چارلز تیلی , جنبش ۱۸ تیر , جنبش ۱۳۸۸ , جنبش دی ۱۳۹۶