بررسی فناوری های موجود به منظور اندازه گیری خواص پتروفیزیکی سیال و سنگ مخزن نفت و گاز

امروزه ارزیابی سنگ های مخزنی اهمیت ویژه ای در صنعت نفت برخوردار است. توانایی روش ها و دستگاه های تعیین خواص پتروفیزیکی موجود در شناسایی زون های مخزنی و مطالعه آنها در زمین شناسی نفت دارای اهمیت بسزایی خواهد بود. تعیین خصوصیت های پتروفیزیکی در تعیین شرایط سیستم نفتی اعم از گسترش مخازن و تعیین شرایط عملیات ازدیاد برداشت نقش بسزایی ایفا میکند چرا که با بررسی این خصوصیات میتوان شرایط زیر سطحی مخازن اعم از جنس و نوع حفرات موجود در آن ها و نیز شرایط مورد نیاز در برداشت از مخازن را پیش بینی نمود و نیز شرایط سنگ مخزن را به لحاظ اقتصادی بودن مورد ارزیابی قرار داد که از جمله این شرایط میتوان به موارد زیر اشاره نمود: 1.ضخامت کافی 2.گستردگی سطحی 3.فضای خالی کافی برای داشتن حجم بالای هیدروکربن 4.توانایی تولید با دبی مناسب هنگام حفر چاه از جمله وظایف زمین شناسان نفت ، رفع ابهامات و آشکار سازی خواص مخزنی سنگ مخزن در میادین نفتی با توجه به پتانسیل هیدروکربن زایی در سنگ منشاء و همچنین شرایط حفظ آنها با قرارگیری در تله نفتی و حضور پوش سنگ مناسب بوده و در این مورد سعی بر آن است که با استفاده از اطلاعات موجود و به وسیله دستگاه ها و نرم افزار های مربوط به این خصوصیات ، شرایط را بررسی و ابهامات قبلی مرتفع گردد. پتروفیزیک علم مطالعه ویژگی های سنگ ها و اثر متقابل آنها با سیالات (گازها ، هیدروکربن های مایع و محلول های آبی ) است . عناصر زمین شناسی تشکیل دهنده سنگ مخزن برای تجمع هیدروکربن ها باید دارای شبکه سه بعدی از منافذ به هم متصل باشند تا سیالات را ذخیره کرده و سپس اجازه حرکت در مخزن را بدهند. در تعیین ویژگی های سنگ و خصوصیت های پتروفیزیکی از روش های آزمایشگاهی و نیز الگو های مختلف میتوان استفاده نمود که هر کدام از این روش ها دارای معایبی بوده که باعث ایجاد عدم قطعیت در اطلاعات بدست آمده از محیط مورد ارزیابی خواهد شد. از جمله مهمترین خصوصیت های پتروفیزیکی که مورد ارزیابی قرار میگیرد میتوان به تخلخل ، تراوایی ، خواص الکتریکی ، فشار مویینگی ،ترشوندگی ، خواص مغناطیسی ، اشباع سیاالت و... اشاره نمود که اثر هر کدام از آنها بر یکدیگر میتواند اثر بسزایی در نتایج بدست آمده خواهد داشت و به بیانی دیگر مبتوان گفت که با آزمایش نمودن به طور ضمنی پارامتر های دیگر را میتوانیم محاسبه نماییم و البته این تفاسیر وابسته به شرایط مختلف اعم از شرایط نمونه گرفته شده ، دقت دستگاه اندازه گیری ، شرایط محیطی ، دقت اپراتور آزمایشگاه و ... خواهد بود . آزمون های که مورد نیاز در ارزیابی خصوصیات سنگ مخزن است شامل موارد ذیل خواهند بود که هر کدام از این ارزیابی ها دارای روش های متنوعی هستند : شستشو و آماده سازی نمونه مغزه با سیال شستشوی مغزه با گاز اندازه گیری درصد اشباع آب/سیال اندازه گیری تخلخل با جیوه اندازه گیری تراوایی سنگ با گاز اندازه گیری مقدار اشعه گامای طبیعی اندازه گیری حجم توده به روش هندسی و تصویربرداری دیجیتال مغزه در این پژوهش سعی بر این خواهد بود که دستگاه ها و فناوری های جدید مورد استفاده در تعیین خواص پتروفیزیکی در محیط آزمایشگاهی را مورد بررسی قرار خواهیم داد که این دستگاه ها توسط شرکت های عموما خارجی، طراحی شده و به بازار دنیا عرضه میگردد و در چند سال اخیر تعدادی از شرکت های داخلی نیز اقدام به طراحی و ساخت این دستگاه ها نموده اند.

Keywords:

مخزن , تخلخل , پتروفیزیک