اولین مطالعه ساختار جمعیت فیتوپلانکتونی و بررسی احتمال شکوفایی مضر جلبکی(HABs) دریاچه مصنوعی پارک فداییان اسلام، تهران

دریاچه های شهری، دریاچه هایی کوچک، کم عمق و غالبا انسان ساخت هستند که نقش کلیدی در فعالیت های تفریحی داشته و باعث کاهش جزایر گرمایی شهری می شوند. این مطالعه برای اولین بار جهت بررسی تنوع گونه های فیتوپلانکتون های دریاچه پارک فداییان اسلام با قدمت تقریبی ۵۰ سال به عنوان یکی از قدیمی ترین دریاچه های شهری تهران انجام پذیرفت. پژوهش در ماه های فصل زمستان ۱۴۰۳ انجام پذیرفت و نمونه برداری از روی پل واقع بر روی دریاچه و از بخش مرکزی و سطح دریاچه صورت گرفت. خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آب از جمله دما، اکسیژن محلول، اسیدیته و سختی کل در زمان نمونه برداری و در محل اندازه گیری شدند. در مجموع در مدت مطالعه تعداد ۳۵ تاکسون فیتوپلانکتون متعلق به ۵ شاخه شناسایی شد. بر این اساس، شاخه باسیلاریوفیتا با فراوانی ۴۲.۶۴ درصد گروه غالب فصل زمستان دریاچه بودند. Nitzschia sp با فراوانی ۲۳ درصد تاکسون غالب دریاچه بود. پس از دیاتومه ها، گروه جلبک های سبز آبی با ۳۷.۳۹ درصد فراوانی حضور داشتند و تاکسون های غالب در این گروه، جنس Aphanothece و گونه Chroococcus mipitanensis به ترتیب با فراوانی ۱۴.۷ و ۱۲.۳ درصد بودند. سایر شاخه ها به ترتیب کلروفیتا، داینوفیتا و اوگلنوفیتا به ترتیب با فراوانی ۷.۱۸، ۱۲.۷۱ و ۱۰.۰۸ درصد بودند. در مدت مطالعه، درجه حرارت آب به طور متوسط ۶ درجه سانتیگراد، اکسیژن محلول ۱۳ میلی گرم در لیتر، اسیدیته ۸.۳۲ و سختی کل ۳۲۰ میلی گرم بر حسب کربنات کلسیم اندازه گیری شد. با توجه به گونه های غالب دریاچه، در مدت نمونه برداری به نظر می رسد دریاچه مستعد شکوفایی سمی پلانکتونی سیانوباکترها در فصل تابستان باشد. به همین دلیل و جهت جلوگیری از ایجاد بوی بد در محیط دریاچه، توصیه می شود علاوه بر روشن کردن آبنما در ساعاتی از روز و به گردش انداختن، آب دریاچه در فواصل منظم هفتگی و یا ماهانه با حداقل حجم ۵ درصد از حجم کل آبگیری شود. همچنین توصیه می شود در مطالعات آتی توالی پلانکتون ها در طول سال بررسی شده و به صورت همزمان میزان مواد مغذی آب نیز اندازه گیری شوند.

Keywords:

فیتوپلانکتون , دریاچه مصنوعی پارک فداییان اسلام , شکوفایی مضر جلبکی , HABS