بررسی رانت در نظام تخصیص مجوزهای واردات چالش ها و راهکارها

نظام تخصیص مجوزهای واردات در بسیاری از کشورهای در حال توسعه به ویژه در شرایط محدودیت منابع ارزی و سیاستهای حمایت گرایانه، بستری برای شکل گیری رانت و فساد اقتصادی فراهم می سازد. وجود عدم شفافیت در فرآیند صدور مجوز، نفوذ گروههای ذی نفع و ضعف نظارت نهادی موجب می شود که تخصیص مجوزها به جای معیارهای کارایی اقتصادی، بر اساس روابط و منافع خاص صورت گیرد. این امر نه تنها رقابت سالم را تضعیف می کند، بلکه پیامدهایی چون افزایش هزینه های مبادله، ناکارآمدی دولت، کاهش اعتماد عمومی و تحریف سازوکار بازار را در پی دارد. این مقاله به بررسی چالش های اصلی نظام فعلی تخصیص مجوزهای واردات در ایران می پردازد و نشان می دهد که رانت جویی ناشی از این ساختار یکی از موانع اساسی در مسیر توسعه اقتصادی و تجاری کشور است. در ادامه راهکارهایی همچون شفاف سازی فرآیندهای اداری، حرکت به سوی سامانه های الکترونیکی تخصیص مجوز، تدوین معیارهای مشخص و قابل سنجش برای متقاضیان، تقویت نهادهای نظارتی و کاهش مداخلات غیر ضروری دولت در بازار واردات ارائه می شود. یافته های مقاله بیانگر آن است که اصلاح ساختار تخصیص مجوزهای واردات نه تنها زمینه رانت و فساد را کاهش می دهد، بلکه می تواند به ارتقای کارایی اقتصادی، افزایش رقابت پذیری و بهبود محیط کسب و کار منجر شود.

Keywords:

رانت , اقتصادی , مجوز واردات , فساد اداری , شفافیت , سیاست تجاری